تا به حال شده است که از یک موقعیت، اشیاء، حیوان و یا هر چیز خاصی، به طور وحشتناکی بترسید؟ به طوریکه این ترس برای شما طاقت فرسا باشد؟! بسیاری از ما در زندگی خود ترس‌های مختلفی داریم. اما برخی از موارد و مواقع وجود دارند که این ترس بسیار زیاد بوده به گونه‌ای که در همه مراحل زندگی با ما همراه خواهد بود. نام این حس وحشتناک، فوبیاست. اگر این حس زیاد شود، زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث اضطراب شخص می‌شود. از همین رو هنگامی که متوجه شدید فوبیا در زندگی شما راه خود را پیدا کرده، باید سریعا برای کنترل و درمان آن اقدام نمایید. با ما همراه باشید تا با این موضوع به طور کامل آشنا شده و اگر دچار این حس هستید، بدانید که باید چکار کنید.
فوبیا چیست؟
فوبیا یک حس ترس بسیار شدید و طاقت فرسا می‌باشد. این ترس وحشتناک می‌تواند از یک مکان و یا یک موقعیت خاص باشد. همچنین می‌تواند از یک حیوان و یا یک شیء باشد. در حقیقت فوبیا یک واکنش نسبت به چیزی است که شما را می‌ترساند. زمانی که شما با چیزی که از آن می‌ترسید روبرو شوید، در صورت داشتن این اختلال، یک ترس بسیار بزرگ و عمیقی را در درون خود حس می‌کنید. فوبیا به یک چیز خاص مربوط می‌شود و نمی‌توان آن را عمومی دانست.
باید بدانید که فوبیا یک بیماری است. شدت این بیماری نیز در افراد مختلف، متفاوت است. برخی فوبیای بسیار شدید، نسبت به یک شیء یا موقعیت دارند و برخی دیگر فوبیای کمتری نسبت به چیزی که از آن می‌ترسند، دارند. برخی از افراد نسبت به مواردی ترس دارند که می‌توانند از آن دوری کرده و زندگی خودشان را امن کنند و دور از اضطراب قرار گیرند. اما در مقابل افرادی هستند که ترس‌های شدید، مثل قرار گرفتن در آسانسور و یا سرویس بهداشتی کوچک دارند. زندگی برای این افراد به شدت سخت خواهد بود و فوبیا کل زندگی این افراد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. حتی در بسیاری از موارد مشاهده شده است که این اختلال، مسیر زندگی شخص را مشخص می‌کند، زیرا آن فرد با ترسش زندگی می‌کند.
اگر چنین فردی هستید و احساس می‌کنید که ترس شما در زندگی باعث اختلال شده است، باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه نمایید.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: تفاوت اضطراب و استرس در چیست؟
انواع فوبیاها
فوبیا انواع مختلفی دارد. اما به طور کلی می‌توان گفت به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود. فوبیای ساده و فوبیا پیچیده.
فوبیا ساده
- این نوع از فوبیا، ترس از یک چیز ساده مثل حیوان، شیء و یا یک موقعیت خاص است.
- از دوران کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود و با افزایش سن کاهش می‌یابد.
انواع مختلف فوبیا ساده عبارت است از:
- فوبیا محیطی مثل ترس از ارتفاع، آب و میکروب
- فوبیا حیوانات مانند ترس از سگ، مورچه، سوسک، گربه و …
- فوبیا بدن مثل ترس از استفراغ، خون
- فوبیا جنسی مانند ترس از مبتلا شدن به بیماری‌های مقاربتی و ترس از عملکرد هنگام رابطه
- فوبیا موقعیت مانند پرواز با هواپیما، دندان پزشکی و..
مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: انواع استرس و تکنیک‌های کاهش استرس
فوبیا پیچیده
فوبیا پیچیده از فوبیا ساده بسیار شدیدتر بوده و فرد را بسیار درگیر و ناتوان می‌کند. این فوبیا در بزرگسالی رخ می‌دهد و شروع می‌شود و با ترس و اضطراب در یک موقعیت همراه است.
فوبیا پیچیده خود به دو نوع تقسیم می‌شود:
فوبیا اجتماعی
از این فوبیا تحت عنوان اضطراب اجتماعی نیز یاد می‌کنند. این نوع شامل ترس‌ها و اضطراب‌هایی در محیط‌های اجتماعی است. مانند:
- ترس از صحبت کردن در مقابل مردم
- خجالت کشیدن در مکان عمومی
- غذا نخوردن در مقابل دوستان و در جمع
این موضوع می‌تواند به شدت سخت باشد و فرد را از محیط‌ها و تعاملات اجتماعی باز دارد.
آگورافوبیا
این نوع فوبیا ترس از فضاهای باز است. فرد مبتلا به آگورافوبیا با قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که از آن می‌ترسد به شدت دچار اضطراب و ترس وحشتناک می‌شود. آگورافوبیا منجر می‌شود که فرد از موقعیت‌های زیر دوری کند:
- حمل و نقل و سفر با وسایل نقلیه عمومی
- بودن در مکان‌های شلوغ
- تنها ماندن
علائم فوبیا
همه افرادی که فوبیا دارند، علائمی را از خود نشان می‌دهند. در حقیقت فوبیا یک نوع اختلال است. روانشناسان و مشاورین بر این باورند که فوبیا یک نوع اختلال اضطرابی است. علائم این اختلال در برخی موارد، در صورتی خود را نشان می‌دهد که با آن چیزی که از آن ترس دارید روبرو شوید. برخی از افراد با فکر کردن به منبع فوبیای خود نیز دچار این علائم می‌شوند. در کل می‌توان گفت علائم این اختلال به شرح زیر می‌باشند:
- بالا رفتن ضربان قلب
- لرزش دست و یا کل بدن
- حالت تهوع و استفراغ
- تعریق شدید
- سرگیجه و بی‌ثبات شدن
- نفس تنگی و درد معده
- دوری از اشیا و موقعیت‌ها که باعث ترس آنان می‌شود
- بالا رفتن فشارخون و احساس خفگی
- درد قفسه سینه
- سخت صحبت کردن و ایجاد مشکل در تکلم
شما عزیزان در صورت مشاهده این علائم به صورت شدید و به طوریکه زندگی شما را دچار اختلال کرده باشد، باید سریعا نزد پزشک بروید.
علت به وجود آمدن فوبیا
علل مختلفی در به وجود آمدن این اختلال نقش دارند. مانند:
1 – عوامل ژنتیکی می‌توانند نقش بسیار مهمی در مبتلا شدن افراد به فوبیا داشته باشد.
2- برخی از رویدادهای ناراحت کننده که در زندگی رخ می‌دهد.
3- افرادی که دارای افسردگی و برخی از اختلالت روانی هستند.
4- مصرف مواد مخدر
5- افرادی که دارای اسکیزوفرنی هستند.
تست فوبیا
شما عزیزان اگر شک دارید که دچار فوبیا هستید یا خیر، می‌توانید تست فوبیا را در مراکز معتبر انجام دهید. شما می‌توانید با انجام تست فوبیا نوع آن را تشخیص داده و متوجه شوید که از چه چیزی به شدت ترس دارید. این تست شامل آزمونی که دارای چندین سوال تستی است و این سوالات احساس، رفتار و افکارهایی را که ممکن است شما در حالات مختلف داشته باشید می‌پرسند. سپس با بررسی جواب‌های شما نتیجه تست را اعلام خواهند کرد. نتیجه تست به پاسخ شما عزیزان بستگی دارد. پس باید در آرامش کامل و با صداقت تمام به سوالات تست پاسخ دهید.
برای انجام تست فوبیا شما می‌توانید به بهترین کلینیک روانشناسی و مشاوره منطقه خود مراجعه کرده و نزد یک مشاور و یا رواندرمانگر بروید. در آنجا طبق برنامه و ساعت خاصی از شما تست گرفته خواهد شد. بعد از اعلام نتایج شما د صورت داشتن فوبیا که نیاز به درمان دارد، می‌توانید درمان خود را آغاز کنید.
تشخیص و درمان
برای تشخیص فوبیا می‌توانید نزد یک رواندرمانگر و مشاوره خوب بروید و متخصص با بررسی سوابق شما و ژنتیکتان می‌تواند به این نتیجه برسد که شما دچار این اختلال هستید یا خیر! از طرفی با انجام تست فوبیا نیز می‌توانید به این موضوع پی ببرید. همچنین مشاورین می‌توانند از نوع زبان بدن شما و حرف‌هایتان متوجه اختلال موجود در شما شوند.
درمان فوبیا در کودکان می‌تواند بعد از چند ماه جواب داده و خوب شوند. اما در بزرگسالان ممکن است که هرگز درمان نشده و فقط تحت درمان بوده و کنترل شود. و باید بدانید که هیچ راهی برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد.
برخی از روش‌های درمانی وجود دارد که توسط پزشکان و متخصصین به شما عزیزان ارائه می‌گردد. درمان شناختی رفتاری و درمان از طریق دارو. درمان شناختی رفتاری، رایج‌ترین نوع درمان است و می‌تواند برای درمان و کنترل این اختلال بسیار مفید باشد. همچنین یک روش بدون عوارض و خطر برای شخص به شمار می‌آید. در حقیقت همان روشی است که شما باید با یک مشاور و رواندرمانگر در رابطه با این موضوع صحبت نمایید. تا افکار منفی و ترس‌های شما به مرور دور شوند.
این را هم بخوانید: 10 راهکار جهت کنترل عصبانیت
دارو درمانی
مصرف برخی از داروها می‌توانند اختلال فوبیا را کنترل و به مرور درمان کند. اما مصرف این داروها باید با ویزیت دکتر و با توجه به نسخه و دستور او مصرف شود. در غیر اینصورت می‌تواند باعث خسارات غیرقابل جبرانی شود. گروهی از داروها هستند که می‌توانند این اختلال اضطراب و فوبیا را بهبود بخشیده و باعث تغییر خلق و خو شوند. برخی از داروهای ضدافسردگی مانند:
1 – سیتالوپلام
2- سرترالین
3- فلوکستین
4- پاروکستین
این داروها با عوارضی مانند حالت تهوع، سر درد و ایجاد اختلال در خواب همراه است.
برخی دیگر از داروها هستند که برای درمان فوبیا استفاده می‌شوند. مانند:
1 – مانریکس
2- ناردیل
3- ترانیل سیپرومین
این داروها نیز با عوارضی مانند مشکلات معده، تحریک شدن و سرگیجه همراه است.
برخی دیگر از داروها که از آن‌ها به عنوان آرامبخش نیز یاد می‌شود، می‌تواند باعث شود که اضطراب شما تا حد زیادی کاهش یابد. مانند:
1 – کلونازپام
2- لورازپام
3- آلپرازولام
4- دیازپام
عوارض این داروها عبارتند از: افسرده شدن، خواب آلودگی شدید، ضعیف شدن حافظه و احساس خماری داشتن
برخی از داروهای ضدصرع مانند کاپرا و گاباپنتین هم می‌توانند در کنترل و درمان فوبیا بسیار موثر باشند.
کلام آخر
فوبیا یک نوع اختلال است که می‌تواند در همه افراد بنا به دلایل مختلف به وجود آید. از همین رو اگر شما این دچار اختلال و ترس شدید هستید، نباید نگران باشید، زیرا می‌توان آن را به راحتی درمان و کنترل نمود. اما مهم این است که هر زمان احساس کردید دچار این اختلال شدید، با یک مشاور و یا رواندرمانگر صحبت کنید. کلینیک آرامش من با حضور متخصصین و مشاورین مجرب در این زمینه همه روزه در خدمت شما عزیزان هستند. شما می‌توانید از طریق پر کردن فرم درخواست مشاوره و یا با تماس از طریق شماره های درج شده، با مشاورین تیم قوی آرامش من در تماس باشید.
منابع:
