تا به حال شده در اطراف خود افرادی را ببینید که نسبت به شما و اطرافیانشان سوءظن داشته و بی‌اعتماد باشند؟! یا دائما به این فکر کنند که دیگران در حال آسیب رساندن به آنان هستند. چنین افکار در حقیقت ویژگی‌های شخصیتی فرد را ساخته که به آن اختلال شخصیت پارانوئید می‌گویند. این افراد به تمام اطرافیان خود مشکوک هستند. به خانواده، همسر، معشوقه خود و دوستانشان. ایجاد روابط برای این افراد و حفظ آن به شدت سخت می‌باشد. از این رو لازم است که با اختلال شخصیت پارانوئید آشنا شده و علائم آن را بشناسید.
اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
در ابتدا لازم است که بدانیم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟! اختلال شخصیت پارانوئید یک وضعیت ناسالم از سلامت روان افراد است. پارانوئید مجموعه‌ای از افکار در ذهن فرد است که دائما به او می‌گوید، دیگران درصدد آسیب رساندن به او هستند. دائما بر این باورند که هر فردی در اطرافشان است می‌خواهد از او سوءاستفاده کرده و یا او را فریب دهد. حتی ممکن است در ذهن خود این موضوع را پرورش دهند که افرادی در حال توطئه چینی برای او هستند. شخصی که دچار این اختلال است، گاهی خودش را بسیار بزرگ می‌بیند. بر این خیال است که دیگران نیز او را همینطور دیده و به او احترام می‌گذارند. اما باید بدانید که این تنها ساخته ذهن یک فرد مبتلا به پارانوئید بوده و به هیچ عنوان اینگونه نیست. در حقیقت افراد پارانوئید فکر نکرده و همیشه دچار مشکل شده و برای دیگران نیز مشکل ایجاد می‌کنند.
پارانوئید انواع مختلفی دارد. یکی از انواع آن پارانوئید خفیف بوده که در جمع‌های عمومی کاهش یافته و ناپدید می‌شود. اما نوع دیگر پارانوئید طولانی مدت است که یک وضعیت ناسالم روانی است و باید درمان شود. اما باید این نکته را بدانید که پارانوئید، همیشه از یک بیماری روانی ایجاد نمی‌شود. مصرف برخی از مواد مخدر و زوال عقل از دلایل ایجاد این اختلال می‌باشند. برخی از روانشناسان بر این باورند که پارانوئید یک هذیان آزاردهنده است. زیرا اگر فرد با مدرکی بر نادرست بودن افکار آزار دهنده خود روبرو شود هم، باز به آن فکر کرده و خود را آزار می‌دهد.
علت ایجاد پارانوئید
میتوان گفت ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باعث ایجاد این اختلال شخصیتی می‌شود. یکی از عواملی که روانشناسان به آن تاکید دارند، کمبود عاطفی فرد در زمان کودکی است. در واقع زمانی که قدرت تشخیص و اختلال در فرد از بین برود، باعث می‌شود فرد دچار پارانوئید گردد. اما میتوان به طور کلی گفت که:
- افرادی که کودکی سختی داشتند. (حتما بخوانید: مشاوره کودک)
- افرادی که طلاق گرفته و جدا شده‌اند و یا فردی که در این محیط حضور داشته است.
(مطالعه این مطلب نیز می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد: مشاوره طلاق) - افرادی که قشر ضعیف جامعه بودند.
- مصرف مواد مخدر ( حتما بخوانید: مشاوره ترک اعتیاد)
- آلزایمر و زوال عقل
- خواب و تغذیه نامناسب
- عزت نفس به شدت پایین
می‌توانند از عوامل مهم ایجاد پارانوئید باشند.
همینطور نیز پارانوئید می‌تواند به دلیل وجود یک بیماری روانی در فرد باشد. مانند افسردگی، اضطراب و استرس.
علائم افراد پارانوئید
اختلال شخصیت پارانوئید در افراد با علائمی همراه است. همانطور که گفتیم افراد پارانوئید دائما به دیگران شک دارند. علائم آن نیز می‌تواند از موارد کوچک شروع شده و تا موارد بزرگتر و پرحاشیه‌تر را دربرگیرد. مانند:
- این افراد به هیچ عنوان اطلاعات شخصی خود را فاش نمی‌کنند. زیرا احساس می‌کنند دیگران از این اطلاعات سوءاستفاده خواهند کرد.
- دیگران را به سختی می‌بخشند.
- اعتماد کردن به فرد دیگر برایشان بسیار دشوار است.
- احساس می‌کنند که دیگران باید به آن‌ها بیش از اندازه توجه کنند. زیرا احساس مهم بودن می‌کنند.
- به هیچ عنوان انتقادپذیر نیستند.
- آرامش ندارند.
- کینه‌ای هستند.
- لجباز هستند و با خشونت برخورد می‌کنند.
- به همسر و یا معشوقه خود نیز شک داشته و همش ترس از خیانت دارد.
- معنادار کردن عادی‌ترین رفتار اطرافیان.
بهتر است با بروز این علائم در خود و یا دیگران، سریعا نزد یک مشاور و یا دکتر روانشناس رفته و درمان خود را زیرنظر متخصصین آغاز نمایید.
ازدواج با افراد پارانوئید
این حقیقت را باید بدانید که بودن در کنار یک فرد پارانوئید، به هیچ عنوان کار آسانی نیست. شما باید دائما در حال جنگیدن باشید. یا باید بدانید که چطور با یک فرد پارانوئید در رابطه خود، برخورد کنید تا آن رابطه سالم بماند. تاثیراتی که یک فرد پارانوئید بر روی ازدواج و رابطه عاشقانه شما می‌گذارد، فراوان می‌باشد. مانند:
- یک فرد پارانوئید نگرش و افکاری منفی، نسبت به شریک خود دارد. از همین رو دائما با او با عصبانیت و با پرخاش برخورد خواهد کرد.
- به شریک عاطفی خود، توهین کرده و همیشه او را قضاوت می‌کند.
- ممکن است به خود و همسرش آسیب برساند.
- یک فرد پارانوئید از شما می‌خواهد که روابط خود با خانواده و دوستانتان را قطع کنید. او دائما شما را کنترل خواهد کرد.
- این افراد از همسر خود کینه به دل می‌گیرند.
- یک فردی که دارای این اختلال است، هرگز نمی‌تواند به همسر خودش اعتماد داشت باشد.
حتما بخوانید: مشاوره قبل از ازدواج
حال چندین راهکار وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند چطور با یک فرد پارانوئید، زندگی کنید. مانند:
- تعیین حد و مرزهای خود در زنگی، از مهم‌ترین کارها می‌باشد.
- او را به خوردن دارو و رفتن پیش روانپزشک و مشاور تشویق کنید.
- مواردی که باعث می‌شود علائم پارانوئید در او بیدار شود را از بین ببرید.
- با او بحث نکنید. بلکه با او همدلی کنید.
- از خودتان مراقبت کنید.
- ارتباط خود با او را بهبود ببخشید.
تست پارانوئید
شاید برای شما عزیزان تا به اینجا سوال پیش آمده باشد که چگونه میتوان متوجه شد که یک فرد پارانوئید هستیم یا خیر؟! برای دانستن این موضوع، میتوان تست پارانوئید را انجام داد. برای انجام این تست هم می‌توانید به صورت حضوری نزد یک متخصص بروید و هم به صورت آنلاین تست را انجام دهید. این تست شامل چندین سوال است که شما عزیزان باید به آن به طور صادقانه پاسخ دهید. بعد از اتمام زمان این تست، متخصصین پاسخ‌های شما را دریافت کرده و آن‌ها را بررسی می‌کنند. در همان روز و یا چند روز بعد، نتیجه را به شما اعلام خواهد کرد. شما عزیزان برای انجام این تست، می‌توانید به بهترین مرکز مشاوره روانشناسی در منطقه خود مراجعه کرده و این تست را به راحتی و با کمک مشاورین مجرب انجام دهید. برخی از نمونه سوالات این تست به شرح زیر می‌باشد:
1 – آیا بر این اعتقاد دارید که دیگران می‌خواهند به شما آسیب برسانند؟
خیلی زیاد تا حدی اصلا
2- آیا به دلیل شک داشتن در روابط خود، دچار مشکل شدید؟
خیلی زیاد تا حدی اصلا
3- آیا به این فکر می‌کنید که دیگران از عمد چیزی می‌گویند که شما را تحریک کند؟
خیلی زیاد تا حدی اصلا
4- آیا دائما بر این باور هستید که دیگران پشت سر شما حرف می‌زنند؟
خیلی زیاد تا حدی اصلا
5- آیا شما دوست و یا همسر خود را زیرنظر می‌گیرید تا ببینید به شما خیانت می‌کنند؟
خیلی زیاد تا حدی اصل
درمان پارانوئید
برای درمان، در ابتدا باید متوجه شد که پارانوئید به چه علتی در فرد ظاهر شده است. درمان پارانوئید به دو شکل صورت می‌گیرد. درمان از طریق دارو و درمان شناختی رفتاری.
افرادی که پارانوئید هستند به سختی به مشاور و پزشک خود اعتماد می‌کنند. از همین رو درمان آن‌ها ممکن است کمی سخت و دشوار باشد. ممکن است که فرد با پزشک خود در مدت زمان طولانی ارتباط برقرار کند. اما این موضوع هیچ ایرادی ندارد. باید صبر کرد تا نتیجه را با چشم خود دید.
روش درمانی شناختی رفتاری و یا روان درمانی برای پارانوئیدهایی با شدت کم، بسیار مفید است. طی جلساتی که فرد با مشاور و پزشک خود دارد به مرور زمان و با ارائه راهکار از جانب مشاور، فرد رو به بهبودی می‌رود. اما افرادی که پارانونوئید شدید دارند، باید نزد روانپزشک رفته و درمان از طریق دارو را آغاز نمایند.
کلام آخر
امروزه و با پیشرففت علم میتوان به راحتی متوجه اختلالات شخصیتی در خود و دیگران شویم. اما این موضوع بستگی به درک و شناخت شما از این اختلالات دارد. پارانوئید نیز یکی از این اختلالات شخصیتی است که نیاز به درک و شناخت قوی دارد. از همین رو باید اطلاعات خود را در این زمینه بالا ببرید. شما عزیزان می‌توانید با مشاهده کوچکترین علائمی در خود و یا اطرافیانتان، با مشاورین مجرب کلینیک آرامش من در تماس باشید. می‌توانید از طریق تماس با پشتیبانی و یا پر کردن فرم درخواست مشاوره با پزشکان و مشاورین ما به راحتی و به روش دل‌خواه خود در ارتباط باشید.
منابع:
