ما در طول زندگی خود، احساسات فراوانی را تجربه می‌کنیم. در حقیقت این احساسات، تمام زندگی ما را تحت تاثیر خودشان قرار می‌دهند. یکی از این احساسات پایه و مهم که زندگی همه ما می‌تواند تحت تاثیر آن قرار گیرد، عصبانیت است که همه ما انسان‌ها آن را تجربه کردیم. ما این حس را در قوی‌ترین و ضعیف‌ترین حالت تجربه کرده و از آن درس‌ها و تجربه‌هایی را آموختیم. از همین رو لازم است که با آن آشنا شده و بدانید که چیست و چه علائمی دارد. عصبانیت عوارض و تاثیرات بسیار زیادی بر روی انسان و عملکردش دارد. با ما همراه باشید تا در رابطه با این حس مهم آشنا شوید.
عصبانیت چیست؟
در ابتدا لازم است که با تعریف عصبانیت آشنا شده و بدانیم که چیست؟! همانطور که در مقدمه و پیشگفتار بیان کردیم، عصبانیت یک حس است که در ذات همه انسان‌ها و موجودات زنده کره خاکی وجود دارد. با توجه به تحقیقات، بسیاری بر این عقیده هستند که عصبانیت یک حس است که از استرس نشات می‌گیرد و بدن را تحریک می‌کند. به عنوان مثال زمانی که عصبی می‌شویم، ضربان قلبمان بالا می‌رود، قندمان افزایش می‌یابد، فشار خون تحریک شده و بالا می‌رود. در حقیقت می‌توان گفت، عصبانیت یک نوع واکنش است. واکنشی که با توجه به سطح و درجه آن می‌تواند مفید و مضر باشد.
ریشه عصبانیت
عصبانیت به دلایل بسیار مختلفی در انسان نمایان می‌شود. در این قسمت از مقاله میخواهیم در رابطه با علل و ریشه اصلی آن صحبت کنیم. در کل می‌توان گفت بسیاری از موقعیت‌های روزانه که برای ما پیش می‌آید می‌تواند باعث ایجاد این حس در ما شود. این عصبانیت می‌تواند خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ باشد. اما دلایلی وجود دارند که می‌توان گفت علل اصلی و ریشه‌ای ایجاد عصبانیت در ما هستند. مانند:
- فشارهای زندگی
- داشتن اختلال و بیماری افسردگی
- استفاده از مواد مخدر مانند سیگار، گل، قلیان و الکل (حتما بخوانید: مشاوره ترک اعتیاد)
- داشتن بیماری و اختلال وسواس فکری
- داشتن اختلال دو قطبی
- بیش فعال بودن
- غم و اندوه داشتن
برخی از عللی که ریشه عصبانیت هستند عبارتند از:
- خیانت دیدن
- گذشته سخت و تلخ داشتن
- تروماهای کودکی
- نداشتن عزت نفس کافی
- محبت ندیدن در دوران کودکی
- قدرت نداشتن
- داشتن برخی باورهای غلط
- داشتن احساس ترس در زندگی
- کنترل گر بودن در زندگی شخصی
علائم عصبانیت
عصبانیت یک حس و واکنش طبیعی انسان است که دارای علائم مشخصی است. شما در هنگام عصبانیت برخی از حرکات فیزیکی را به طور ناخودآگاه انجام می‌دهید که می‌توانند از علائم مهم این حس به شمار آیند. زیرا در هنگام عصبانیت بدن موادی به نام آدرنالین و نورآدرنالین ترشح می‌کند که همین موضوع باعث بروز علائم جسمی و روانی فرد می‌گردد. این علائم به دو بخش تقسیم می‌شوند. علائم عاطفی و علائم فیزیکی.
علائم عاطفی
- استرس بیش از اندازه، بی‌قرار بودن و داشتن اضطراب شدید
- احساسات خارج از کنترل به سراغشان می‌آید
- بروز برخی رفتارها و ترس شدید در هنگام عصبی شدن
- به فکر انتقام و خشونت خواهند افتاد
- پرخاشگری شدیدی از خود نشان می‌دهند
- یک کینه را همیشه در دل خود نگه می‌دارند
نشانه‌های فیزیکی
- طغیان احساسات به صورت فیزیکی در هر موقعیتی
- فریاد زدن
- پرخاشگری‌های شدید فیزیکی نسبت به حیوان، شیء و انسان‌ها
- بالا رفتن فشار خون
- بالا رفتن ضربان قلب
عوارض عصبانیت شدید
همانطور که گفتیم اگر این حس از حد خود فراتر رود می‌تواند ضرر و زیان بسیار زیادی را به فرد وارد کند. از عوارض عصبانیت می‌توان به این موضوع اشاره کرد که اگر شما در طولانی مدت یک فرد عصبی باقی بمانید و نتوانید آن را کنترل کنید، آسیب‌های غیرقابل جبرانی به مرور زمان شما را درگیر خواهد کرد. برخی از این عوارض که در اثر عصبانیت شدید و کنترل نشده در فرد نمایان می‌شوند، عبارتند از:
- بروز بیماری‌های شدید قلبی
- التهاب شدید در بدن. این موضوع می‌تواند هر دردی که در بدن شما به وجود آید را به صورت ده برابر تشدید کند.
- ایجاد دردهای مزمن و آزار دهنده
- عصبانیت شدید عملکرد ریه را به شدت کاهش می‌دهد. این موضوع می‌تواند به مرور زمان باعث از بین رفتن ریه فرد گردد.
- قرمز شدن و داغ شدن پوست بدن
- ایجاد مشکلات گوارشی فراوان
فواید عصبانیت
بر خلاف باور عموم، عصبانیت می‌تواند مفید هم باشد. اما در چه صورتی؟
عصبانیت یک واکنش است. زمانی می‌تواند مفید واقع شود که در پاسخ به یک موقعیت مناسب ظاهر گردد. اگر بتوان آن را مهار کرد، می‌توان گفت که این عصبانیت که بدون حرکات تهاجمی و دردسرساز بوده، سالم است. از دیگر مزایا و معایب این حس عبارتند از:
- زمانی که عصبانیت، در شناسایی برخی موارد به ما کمک کند.
- انرژی ما را بیشتر کرده و باعث شود بر روی یک کار تمرکز بیشتری بذاریم.
- در برابر مواردی که باعث آسیب دیدن ما می‌شود، جلوگیری کند.
- عصبانیت باعث می‌شود ناعدالتی را ببینیم و در برابر آن ایستادگی کنیم.
- باعث شود شرایط خطرناک را شناسایی کنیم و ایمن بمانیم.
- عصبانیت باعث می‌شود در مواقع خطر از خودمان دفاع کنیم.
عصبانیت همیشه احساسی بوده که آن را بد خوانده و گفته می‌شود که از آن دوری کنیم. اما حد متعادلی از خشم و عصبانیت، می‌تواند در زندگی ما بسیار مفید واقع شود. اما باید این نکته را فراموش نکنید که درجه‌ای از عصبانیت خود را همیشه حفظ کنید.
تاثیر عصبانیت بر مغز
در قبل بیان کردیم که عصبانیت تاثیرات بسیار زیادی را بر روی بدن انسان دارد. پاسخ‌های فیزیولوژی بدن در هنگام بروز این حس، در فرد بسیار شدید است. مغز ما نیز از مهم‌ترین اعضای بدن به شمار می‌آید. طبیعی است که عصبانیت بر روی آن تاثیرگذار باشد. این حس، چه به صورت مفید و چه به صورت مضر که باشد، بر روی مغز تاثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت.
زمانیکه ما عصبی هستیم واکنش مغز نسبت به مسائل، بسیار سریع می‌شود. اگر خطری ما را تهدید کند، این عصبانیت باعث واکنش سریع مغز شده و سبب می‌گردد که ما از خود دفاع کنیم. از طرفی برخی از افراد را می‌بینیم که عصبانیت کنترل شده، نداشته و در هنگام عصبی شدن برخی از واکنش‌های بسیار بد را از خود نشان می‌دهند. در اینجور مواقع این واکنش سریع می‌تواند کارساز باشد. از طرفی این موضوع نشان دهنده این است که در هنگام عصبانیت شدید، عملکرد مغز به شدت پایین می‌آید. البته که شدت این عملکرد به میزان عصبی شدن فرد بستگی دارد و بهتر است که این نکته را بدانید، زمانی که شما عصبانیت شدید را تجربه می‌کنید، مغز در هنگام خواب نیز آشفته است و نمی‌تواند آرامش داشته باشد.
کمبود کدام ویتامن‌ها باعث عصبانیت می‌شود؟
تغذیه بر روی سلامت کلی انسان بسیار تاثیرگذار است. تغذیه سالم می‌تواند یک انسان را در همه مراحل زندگی، سالم و بدون ذره‌ای مشکل روانی و جسمی نگه دارد. از طرفی تغذیه بد نیز بر روی سلامت روان و جسم تاثیرگذار بوده و می‌تواند او را به نابودی نیز بکشاند. خارج از بحث زیبایی اندام و سلامت جسم، تغذیه مناسب بر روی سلامت روان نیز بسیار تاثیرگذار است.
خلق و خوی ما و عصبی شدن و نشدن ما انسان‌ها تا حد زیادی در گرو تغذیه ما است. استفاده از برخی ویتامین‌ها می‌تواند به کنترل خلق و خو ما کمک کند. مصرف کم برخی ویتامین‌ها مانند مواردی که در زیر آورده شده، می‌تواند باعث عصبانیت در افراد گردد. پس به تغذیه خود به شدت اهمیت داده و با مصرف این ویتامین‌ها خودتان و اطرافیانتان را به آرامش برسانید.
1 – مصرف ویتامین دی
به طور طبیعی می‌توانید از نور خورشید استفاده کنید. می‌توانید از مکمل‌های ویتامین دی طبق تجویز پزشک مصرف نمایید.
2- مصرف منیزیم
مکمل و قرص جوشان، این ویتامین را می‌توانید طبق دستور پزشک مصرف کنید. به طور طبیعی نیز در سبزیجات تیره، حبوبات و آجیل وجود دارد.
3- مصرف روی
کشک، قارچ، مرغ، حبوبات و کاکائو به طور طبیعی دارای روی هستند. اما شما عزیزان می‌توانید طبق دستور پزشک از مکمل روی هم استفاده نمایید.
4- مصرف ویتامین سی
ویتامین سی هم به صورت قرص جوشان و قرص در داروخانه‌ها موجود می‌باشد، و هم به صورت طبیعی در مرکبات وجود دارد.
5- مصرف ویتامین ب12
ویتامین ب12 را می‌توانید به هم صورت مکمل مصرف کرده و هم می‌توانید به طور طبیعی در مرغ و لبنیات نیز آن را مصرف نمایید.
علت کتک زدن خود به هنگام عصبانیت
برخی از افراد به هنگام عصبانیت تمایل دارند که خود را کتک زده و به خودشان آسیب برسانند. ممکن است شما نیز یکی از این افراد باشید. میخواهیم دلیل این اتفاق را با یکدیگر بررسی کنیم. برخی علل وجود دارند که باعث می‌شوند شما در هنگام عصبی شدن به خود آسیب زده و خود را کتک بزنید. مانند:
- در عصبانیت شما فکر می‌کنید که همه چیز تقصیر شماست و مقصر اصلی شما هستید.
- زمانی که عصبی می‌شوید، اگر نتوانید احساسات خود را کنترل کنید، به خود آسیب وارد می‌کنید.
- برای رسیدن به آرامش، خودتان را کتک می‌زنید.
- درد کشیدن را در هنگام عصبی شدن دوست دارید.
- با کتک زدن خود میزان استرس و خشم خود را پایین آورده و به آرامش می‌رسید.
- برای دور شدن از درد، خودتان را کتک می‌زنید تا خشم و عصبانیتتان را دور کنید.
- برای جلوگیری از آسیب‌های شدیدتر، به خود آسیب می‌زنید.
- زمانیکه می‌خواهید عصبانیت و خشمتان را برای خود نگه دارید.
بهترین و اولین کار در هنگام عصبانیت چیست؟
برای کنترل عصبانیت بهتر است چندین نکته را رعایت کنید. بهتر است زمانی که عصبانیت به سراغ شما می‌آید، بهتر است برخی از کارها را انجام دهید تا بتوانید آن را کنترل نمایید. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- اولین گام این است که یک شمارش معکوس انجام دهید.
- سپس یک نفس عمیق بکشید.
- در هرجا که هستید فرقی ندارد، بعد از راهکار یک و دو، باید کمی در اطراف قدم بزنید.
- در هنگام راه رفتن دائما با خود تکرار کنید که آرام باش، عصبانی نشو.
- برخی از حرکات کششی را انجام دهید.
- یک راه برای فرار ذهن خود از عصبانیت پیدا کنید. به عنوان مثال چشمانتان را ببندید و خود را در کنار ساحل تصور کنید.
- موسیقی مورد علاقه خود را پخش کنید.
- سعی کنید با کسی هم صحبت نشوید.
- شکرگذاری کرده و کلمات و جملات مثبت به کار ببرید.
- بخندید و شاد باشید.
درمان عصبی شدن
برخی از افراد به حدی عصبی هستند که نمی‌توانند به تنهایی از پس آن برآمده و آن را کنترل کنند. باید بگوییم که هیچ ایرادی ندارد، اگر نمی‌توانید این عصبانیت را کنترل کنید، برخی از روش‌های درمانی هستن که می‌توانند به شما در درمان شدن و از بین رفتن این عصبانیت شدید، کمک کنند.
شما زمانیکه احساس کردید عصبانیتتان از حد خود خارج شده و دیگر نمی‌توانید آن را کنترل کنید، بهتر است که نزد یک دکتر روانشناس برای درمان خود بروید. شما می‌توانید با مراجعه به بهترین مراکز و کلینیک‌روانشناسی در منطقه خود و بیان نوع عصبانیت و احساسات‌تان، درمان را آغاز نمایید.
برای برخی از افراد مصرف دارو نیز می‌تواند کمک کننده باشد. اما باید این نکته را بدانید که مصرف این داروها بدون تجویز و دستور پزشک، کاملا خطرناک بوده و می‌تواند تاثیرات بسیار بدی را بر روی شما برجای گذارد.
کلام آخر
به عنوان کلام آخر باید بگوییم که همه ما انسان‌ها عصبی شده و گاهی نمی‌توانیم آن را کنترل کنیم. پس جای هیچ نگرانی وجود ندارد. با توجه به مسائل حاکم در این دنیا، کاملا طبیعی لست که عصبی شده و حتی گاهی نتوانیم آن را کنترل کنیم. اما برای کنترل و درمان آن باید اقدامات لازم را انجام داد تا دچار آسیب‌های شدید و غیرقابل جبرانی نشویم. شما عزیزان می‌توانید از طریق تکمیل فرم در خواست مشاوره و یا تععین وقت از طریق شماره‌های درج شده در سایت، با مشاورین و رواندرمانگران مجرب ما در این حوزه به راحتی در ارتباط باشید.
منابع:
