شاید شما هم در برهه‌ای از زندگی خود حس کرده باشید که بار فشار و استرس موارد مختلف منفی زندگی شما، بیش از حد ظرفیت‌تان است. در این مواقع احساس فشار زیادی کرده و گاهی کم می‌آورید. شاید در این مواقع فکرهای آسیب رساندن به خودتان نیز به ذهنتان برسد. به این حد از فشار و استرس مزمن، فشار روانی (Psychological stress) می‌گویند که ما نیز آن را در زندگی خود حس کرده‌ایم و می‌دانیم که چه احساسی دارد. فشار روانی تعریف خاص خودش را داشته و به عنوان استرس مزمن نیز شناخته می‌شود که انواع و علائم خاصی دارد. شما می‌توانید با شناسایی این علائم و حتی دانستن علت ایجاد این فشارها، به خوبی آن را شناخته و حتی با آن مقابله کنید.
فشار روانی چیست؟
نحوه واکنش بدن و مغز انسان به هر خواسته‌ای که با چالش و مانع همراه است، فشار روانی نامیده می‌شود. زمانیکه فشارهای مختلفی بر ذهن و روان فرد وارد می‌شود، و این فشارها تاثیری منفی بر روی روحیه فرد و حتی سبک زندگی او بگذارد نیز فشار روانی نامیده می‌شود. که این موارد می‌تواند شامل مسائل گوناگون شود. فشار روانی می‌تواند تاثیرات به شدت منفی را بر روی فرد بگذارد. مانند مبتلا شدن فرد به یک اختلال روانی از جمله افسردگی، اختلال اضطراب و استرس و… (برای راه درمان می‌توانید این مطلب را مطالعه نمایید: درمان افسردگی شدید)
ممکن است شما به واسطه برخی امور که نمی‌توانید آن‌ها را کنترل کنید نیز دچار فروپاچی و یا گسستگی شوید. تمام این موارد می‌تواند یک فشار روانی بزرگ را بر روی شما تحمیل کند، که این موضوع می‌تواند برای برخی افراد بیشتر رخ دهد. از این رو باید با این موضوع که این استرس مزمن و فشار روانی چه افرادی را بیشتر درگیر می‌کند، آشنا شویم تا در صورت لزوم از ایجاد آن جلوگیری کرده و یا بتوان راهکارهایی برای مقابله با آن پیدا کرد.
انواع فشار روانی
فشار روانی انواع مختلفی دارد. به همین دلیل است که در افراد مختلف متفاوت دیده می‌شود. انواع فشار روانی شامل موارد زیر می‌شود:
- فشار روانی که بر اثر اتفاقات روزمره به وجود می‌آید و می‌توان گفت هر روز با ما همراه است. که به کار، فعالیت روزانه و اموری که مسئولیت آن‌ها بر روی دوشمان می‌باشد، مرتبط است.
- یک نوع فشار روانی نیز بر اثر اتفاقات ناگهانی زندگی مانند از دست دادن یک عزیز، از دست دادن یک موقعیت شغلی خوب، طلاق و جدایی و موارد این چنینی به وجود می‌آید.
- مدل دیگری از فشار روانی وجود دارد که بر اثر برخی تروماهای شدید و ضربات روانی شدید به وجود آمده است.
به نوع اول فشار روانی ساده و یا معمولی گفته می‌شود، به نوع دوم فشار روانی ناگهانی و به نوع سوم فشار روانی تروماتیک گفته می‌شود. که ممکن است در هر فرد یکی از این انواع وجود داشته باشد. که این موضوع نیز نیاز به بررسی دقیق توسط یک دکتر روانشناس معروف دارد.
مطالعه این مطالب می‌تواند برای شما مفید باشد:
علائم فشار روانی
باید بگوییم که فشار روانی با علائم خاص خودش همراه بوده. شما می‌توانید با بررسی و یافتن این علائم در خود متوجه شوید که دچار فشار روانی شده‌اید. هرچقدر نیز این علائم شدیدتر باشد، قطعا فشار روانی شما شدیدتر بوده و به سمت نوع سوم آن نزدیک می‌شود. از این رو لازم است که این علائم را به دقت مطالعه کرده و در رابطه با آن در خود بررسی‌های لازم را انجام دهید. برخی از این علائم عبارتند از:
- کم خوابی شدید که از مهم‌ترین علائم آن است
- گرفتکی و تنش‌های عضلانی شدید
- خستگی مفرط و بیش از اندازه
- معده درد و مشکلات گوارشی
- ایجاد مشکل در تمرکز
- منزوی شدن و قطع ارتباط کردن با دیگران حتی افراد نزدیک
- حواس پرت شدن و کم حافظه شدن
- غرق شدن در مشکلات هر چند کوچک و بی‌اهمیت
- ناامید بودن و دلسردی نسبت به تمام موارد زندگی
- آسیب به ارتباطات دوستانه، عاشقانه، خانوادگی و کاری
- افزایش تحریک پذیری و نشان دادن واکنش‌های شدید
- رفتارهای عصبی و پرخاشگری
- سردردهای دائمی
- نبود انگیزه و اشتیاقی برای ادامه زندگی، کار و رسیدن به هدف
- افکارهای به هم ریخته و نامنظم و عدم توانایی در مرتب سازی و کنترل افکار
- گرایش به مصرف مواد مخدر و یا نوشیدنی‌های الکلی
حتما بخوانید: مشاوره ترک اعتیاد در تهران
علت ایجاد فشار روانی
همانطور که در قبل به آن اشاره کردیم، فشار روانی می‌تواند به علت دلایل مختلفی در فرد ایجاد شود. که این موضوع نیز در هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. برخی از دلایل ایجاد فشار روانی و استرس مزمن در افراد عبارتند از:
- مشکلات و چالش‌های اقتصادی
- شرایط نامناسب و سخت زندگی
- سبک زندگی ناسالم و برهم ریخته
- مشکل در ایجاد روابط و یا چالش در روابط فعلی
- فشار شغلی
- فشار تخصیلی
- برخی مشکلات جسمی و فیزیکی
- مشکلات و اختلالات روانی و عدم سلامت روان در فرد
- ازدواج، طلاق، مرگ یک عزیز، تصادف و مشکلات خانوادگی
- انتظارات بیش از اندازه دیگران
- عدم تعادل بین زندگی و رفاه موجود
- برخی از اختلافات طبقاتی و تبعیضات اجتماعی
آسیب‌های فشار روانی بر افراد
علاوه بر علائمی که در بالا برای فشار روانی ذکر شد، آسیب‌ها و ضررهایی نیز برای این اختلال و استرس مزمن شناسایی شده است که می‌تواند باعث برهم خوردن زندگی فرد و حتی آسیب‌های غیرقابل جبران گردد. برخی از این آسیب‌ها عبارتند از:
- باعث اختلال در عملکرد روزانه می‌شود و تصمیم گیری را برای فرد سخت و حتی غیرممکن می‌سازد.
- باعث افکار منفی بیش از اندازه در ذهن می‌شود که قادر است فرد را از زندگی خوبی که می‌تواند داشته باشد، دور کرده و زندگی او را به جهنم تبدیل کند. که افسردگی نیز از نتایج این اتفاقات است.
- باعث ایجاد حمله قلبی می‌شود. به دنبال آن نیز مشکلات قلبی برای فرد به وجود می‌آید.
- باعث افزایش فشار خون می‌شود و آسیب‌هایی به دنبال آن دارد.
- باعث به بروز برخی بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون، دیابت و یا آسم می‌شود.
- مشکلات پوستی به همراه خواهد داشت.
- میل جنسی را کاهش داده و باعث لذت نبردن از روابط جنسی خواهد شد.
- آرتروز و انواع مشکلات مفصلی را به دنبال دارد.
- باعث تغییرات ناگهانی و شدید وزن می‌شود؛ یا با کاهش وزن شدید همراه است و یا با افزایش شدید وزنی.
- باعث ایجاد مشکل در باروری خانم و آقا خواهد شد.
راهکارهایی برای مهار و یا مقابله با فشار روانی
خوشبختانه برخی از راهکارها وجود دارد که می‌تواند باعث شود شما فشارهای روانی موجود را مهار کرده و یا بر آن‌ها غلبه کنید. مهم این است که شما در ابتدا فشار روانی موجود در خود را یافته و علت آن را کشف کنید. سپس با استفاده از راهکارهایی که در این مقاله در خدمت شما قرار گرفته است، آن‌ها را دور انداخته و زندگی خود را از افکار منفی و این فشارها و استرس‌های مزمن، نجات دهید. برخی از راهکارها به شرح زیر می‌باشد:
- مراقبت از خود را فراموش نکنید. ورزش کنید. مدیتیشن و یوگا انجام دهید. خواب خوب و تغذیه سالم داشته باشید.
- با دوستان و یا با فرد و افرادی که دوستشان دارید و در کنارشان حالتان خوب است، وقت بگذرانید.
- سعی کنید زمان را مدیریت کنید.
- بر روی اهداف خود تمرکز کرده و هر چند که سخت باشد، به سمت هدف خود گام بردارید.
- سعی کنید از تکنولوژی حتی برای مدت کوتاه، فاصله بگیرید.
- کتاب مورد علاقه خود را بخوانید و یا به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید.
- به فعالیت‌هایی که دوست دارید، روی آورید. در کلاس‌های مورد علاقه خود شرکت کنید.
- مصرف دارو و دخانیات را کنار بگذارید و آن را به حداقل برسانید.
- به طبیعت بروید و از فضای شهری دور شوید.
- از مشاورین و رواندرمانگران کمک بگیرید و به یک مرکز مشاوره معتبر بروید.
کلام آخر
فشار روانی یک اختلال روانی است که می‌توان گفت همه افراد در هر جایگاه و موقعیتی، حتی برای یکبار، آن را در زندگی خود لمس می‌کنند. از این رو به دلیل اینکه بسیار شایع است، بهتر است بیشتر مورد مطالعه و بررسی قرار بگیرد. از طرفی شما عزیزان برای مقابله با این فشارها که خواه ناخواه شما را درگیر خودش می‌سازد، بهتر است از یک کمک حرفه‌ای استفاده کنید. کلینیک آرامش من با حضور مشاورین و متخصصین مجرب در این زمینه و با سالیان سال تجربه، همه روزه پاسخگوی شما عزیزان می‌باشد. شما می‌توانید از طریق تماس با شماره تلفن‌های داخل سایت و یا پر کردن فرم درخواست مشاوره، با مشاورین ما در ارتباط باشید.
منابع:
