مدیتیشن یا مراقبه یک نوع تمرین ذهن و روح است که با انجام آن می‌توان استرس را کاهش داد و به آرامش رسید. امروزه و با پیشرفت علم، درک علم مراقبه بسیار ساده شده است. شما می‌توانید به راحتی این تمرینات را بیاموزید و آنها را در برنامه روزانه خود بگنجانید. با انجام این کار، فواید آنرا بر زندگی خود به وضوح حس خواهید نمود. در این مقاله ما به بررسی نکات مهم در رابطه با مدیتیشن خواهیم پرداخت تا شما عزیزان را بیشتر با این علم آشنا سازیم.
تعریف مدیتیشن
مدیتیشن یک نوع تمرین برای رسیدن به آرامش و کاهش استرس روزانه به حساب می‌آید. مدیتیشن شامل تمرکز و پاکسازی ذهن می‌باشد. در مدیتیشن باید برخی از تکنیک‌های ذهنی و فیزیکی را با هم ترکیب نموده و تمرینات آن را آغاز کنید. تمرین مدیتیشن از سالیان سال، تقریبا هزاران سال پیش وجود داشته است. اما با پیشرفت علم و تحقیقات فراوان، امروزه به عنوان یک روش درمانی، هم برای سلامت روح و هم سلامت جسم شناخته می‌شود. هر فردی در هر سنی می‌تواند مدیتیشن را امتحان کند. زیرا نیاز به تجهیزات خاصی ندارد و بسیار ارزان و ساده است. فقط باید با چگونگی آن و تمرینات اولیه آن آشنا شوید و به درستی و مرور زمان ذهن خود را با انجام این تمرینات، به آگاهی و آرامش کامل برسانید.
فواید مراقبه یا مدیتیشن
همانطور که گفتیم اولین تاثیر مراقبه رسیدن به یک آرامش روانی، ذهنی باز و کاهش اختلال استرس می‌باشد. اما با توجه به نظریات و تجربیات دانشمندان و متخصصین، مدیتیشن فواید بسیار دیگری بر موارد دیگر نیز دارد. یکی از فواید آن تاثیرات مثبتی است که بر روی سلامت جسم افراد می‌گذارد. سایر فواید به شرح زیر می‌باشد:
- استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد.
- اختلال خواب را بهبود می‌بخشد.
- دقت را افزایش می‌دهد.
- از آلزایمر جلوگیری می‌کند.
- خلق و خوی افراد را تغییر می‌دهد و آنها را مهربان‌تر می‌کند.
- آرامش ذهن و فکر را بسیار بالا می‌برد.
- کنترل درد را تقویت می‌کند.
- از بروز برخی اختلالات روانی و آسیب رسیدن به سلامت روان جلوگیری می‌کند. مانند افسردگی.
- درک شما را نسبت به خود و پیرامون خود افزایش می‌دهد.
- به درمان برخی بیماری‌ها مثل اعتیاد، فشارخون و… کمک می‌کند.
- به شما کمک می‌کند تا در برابر به وجود آمدن شرایط بد، عکس‌العمل مناسبی از خود نشان دهید و با آن کنار بیایید.
- در همه جا و هر زمانی قابل استفاده است.
حتما بخوانید: روش‌های درمان اعتیاد
حتما بخوانید: بهترین مشاوره خانواده
انواع مدیتیشن
مدیتیشن از تکنیک‌های مختلفی تشکیل شده است. برخی از تکنیک‌ها و روش‌ها هستند که می‌توان از آنها به عنوان مراقبه یاد کرد. زیرا هدف تمامی آنها رسیدن به آرامش و کنترل ذهن است و اثرات مدیتیشن را در خود جای داده است. برخی از این تکنیک یا روش‌ها عبارتند از:
-
مدیتیشن ذهن آگاهی
در این مدیتیشن شما بر روی برخی از مواردی که در تمرین انجام می‌دهید، تمرکز می‌کنید، مثل نفس کشیدن. در این تمرین هدف، پذیرفتن زندگی در هر حال و افزایش آگاهی می‌باشد. هنگام انجام این تمرین برخی از افکار و صداها در ذهنتان به سراغ شما می‌آیند، اما باید آنها را نادیده بگیرید و تمرکزتان را بر روی موارد دیگر بگذارید. نگران نباشید! شاید در ابتدای کار نتوانید افکار خود را متمرکز کنید، این امر کاملا طبیعی است. اما مطمئن باشید با چند بار تمرین کردن قطعا در این کار مهارت پیدا خواهید کرد.
-
یوگا و مدیتیشن
یوگا یک فعالیت ورزشی است. شما در این روش با انجام برخی از فعالیت‌های بدنی می‌توانید بر کنترل ذهن و تمرکز تاثیر بگذارید. در یوگا هم بدنی انعطاف‌پذیرتر و هم ذهنی بازتر خواهید داشت. فایده این روش این است که شما زمانی که بر روی انجام فعالیت‌های بدنیتان تمرکز می‌کنید، دیگر جایی برای فکر کردن به سایر موارد نمی‌گذارید.
-
مدیتیشن هدایت شده
در این تکنیک، شما با هدایت ذهنتان و تجسم موارد مورد علاقه خود، برای دقایقی ذهن خود را از استرس و تشویش‌های روزانه دور می‌کنید. در این روش شما باید از حواس خود مانند بو، صدا، مناظر و… بیشتر استفاده کنید. این تکنیک می‌تواند برای شما مانند یک هدایتگر عمل کند و شما را در مسیر کنترل ذهن به خوبی هدایت کند.
-
مدیتیشن مانترا
این تمرین نیز باید در سکوت کامل انجام شود. انجام این تکنیک به اینصورت است که شما در سکوت کامل به یک جمله و یا کلمه مورد علاقه خود بارها و بارها فکر می‌کنید. شما باید آن جمله یا کلمه را مرتب با خود تکرار کنید تا از مسائل پر آشوب ذهنتان دور شوید. این را در نظر بگیرید که تنها تکرار کلمات بصورت طوطیوار هیچ تاثیری ندارد. باید هنگام تکرار این عبارات احساس خوبی داشته باشید و با متمرکز شدن ذهنتان، احساستان نیز درگیر شده و حس رضایتمندی و اشتیاق پیدا کنید.
مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: مشاوره پیش از ازدواج
-
مراقبه ماورائی
انجام این تکنیک بسیار ساده و آسان می‌باشد. در این روش شما باید بنا به علاقه خود کلمه و یا جمله را به روشی خاص دائما تکرار کنید. این تکنیک نیز برای اجرا نیاز به یک محیط ساکت و آرام دارد. این روش به شما کمک می‌کند تا بدن شما در حالت استراحت قرار گیرد و ذهن شما به یک آرامش عمیق درونی برسد.
برخی دیگر از روش‌های دیگر مانند تایچی و چی‌گونگ نیز وجود دارند که در مقالات دیگر به بررسی آن خواهیم پرداخت.
مطالعه این مطلب را پیشنهاد می کنیم: چگونه افسردگی خود را درمان کنیم
ویژگی‌ها و عناصر مراقبه
در تیتر قبل به انواع مدیتیشن اشاره کردیم و روش‌های اجرای هر یک را برایتان بطور مختصر توضیح دادیم. حال تمامی این مراقبه‌ها دارای ویژگی‌های خاص هستند. باید بدانید که ویژگی‌های هر یک از تکنیک‌ها با آن یکی می‌تواند بنا به دلایلی متفاوت باشد. اما ویژگی کلی که می‌توانیم برای انواع مدیتیشن نام ببریم عبارتند از:
تمرکز در مدیتیشن
می‌توان گفت که تمرکز یکی از عناصر مهم مدیتیشن به شمار می‌آید. شما با تمرکز و توجه به آن می‌توانید تا حد زیادی از فکر بر مسائل منفی بکاهید و به موارد مثبت فکر کنید. در واقع می‌توانید تفکرات مثبت را جایگزین تفکرات منفی ذهنتان کنید و به یک آرامش عمقی در ذهن خودتان دست یابید.
تنفس آرام
در این روش شما بر روی تنفستان تمرکز می‌کنید. با کند کردن و آرام نفس کشیدن شما، اکسیژن بیشتری وارد ریه‌ها و مغز می‌شود. در زمان اجرای این ویژگی بهتر است که از حرکت دادن عضلات خود بکاهید تا تاثیر بیشتری را احساس کنید.
محیط آرام
به مرور زمان و با حرفه‌ای تر شدن شما در اجرای تکنیک‌های مدیتیشن، شما می‌توانید در مکان‌های شلوغ و پر سر و صدا نیز این کار را انجام دهید. اجرای مدیتیشن در زمانی که شما دچار استرس فراوان می‌شوید می‌تواند نقش پر رنگ‌تری را برای رهایی ذهنتان از استرس ایفا نماید. اما برای شروع و برای افراد مبتدی، بهتر است که از مکان‌های آرام این کار را آغاز کنند. محیط باید بدون صدای اضافی مانند حرف زدن، صدای تلوزیون و آهنگ و … باشد.
موقعیت راحت
در مدیتیشن شما می‌توانید در هر موقعیتی که دوست دارید قرار بگیرید. فقط باید دقت کنید که موقعیتی که در آن قرار می‌گیرید برایتان راحت باشد. در آن موقعیت باید احساس راحتی و آرامش داشته باشید. می‌توانید دراز بکشید، بنشینید و یا حتی بایستید، اما باید احساس راحتی خود را اولویت قرار دهید.
فکر باز داشتن
باید سعی کنید که فکرتان را باز کنید و اجازه بدهید که با افکارتان بدون قضاوت خود روبرو شوید. اگر با هر نوع افکاری که به ذهنتان می‌رسد با فکر باز روبرو شوید، می‌توانید نقش بسزایی در کنترل ذهن و استرس خود داشته باشید.
حتما بخوانید: تفاوت بین قدرت ذهنی و سلامت روان
تمرینات مدیتیشن
تمرینات مدیتیشن نیز به روش‌های مختلفی انجام می‌گردد. ما در این مقاله به بررسی یکی از روش‌های راحت و مرسوم آن می‌پردازیم. تمرین مدیتیشن شامل مراحل زیر می‌باشد:
مرحله اول: در ابتدا یک مکان را که در آن احساس راحتی می‌کنید انتخاب کنید. مکانی آرام و ساکت که در آن آرامش و راحتی برای شما برقرار است. سپس در موقعیتی قرار بگیرید که در آن راحت هستید.
مرحله دوم: چشمان خود را ببندید. بدن خود را از بالا تا پایین شل کرده و رها کنید. همچنان چند نفس عمیق دیگر بکشید.
مرحله سوم: در این مرحله شما باید یک حس و یک عمل را در ذهن انتخاب کرده و بر روی آن متمرکز شوید. مثلا بر روی نفس کشیدنتان تمرکز کنید و کاملا توجه خود را بر روی آن بگذارید.
مرحله چهارم: ممکن است حواستان از روی تنفس به موارد دیگر پرت شود. هیچ ایرادی ندارد؛ شما باید دوباره بعد از حواس‌پرتی سعی کنید توجه و تمرکزتان را به روی تنفس خود بازگردانید. ممکن است این اتفاق بارها برای شما بیوفتد. شما نیز باید بارها تمرکز خود را معطوف به نفس کشیدن خودتان کنید. “یادتان باشد هر کاری با تکرار و تمرین بسیار راحت می‌شود.“
مرحله پنجم: در این مرحله بعد از دو دقیقه، ده دقیقه، بیست دقیقه و یا نیم ساعت چشمان خود را باز کنید. درست است که در اینجا عمل تمرین مدیتیشن شما پایان یافته ، اما تاثیرات آن بر ذهن تا ساعت‌ها و حتی در کل طول روز باقی خواهد ماند.
همانطور که گفتیم انواع مراقبه وجود دارد که هر کدام روش تمرینی متفاوت دارند. شما عزیزان می‌توانید برای انجام تمرینات پیشرفته‌تر و برای ذهن‌های سرگردان‌تر از حد معمول نزد متخصصین رفته و از آنها برای انجام تمرینات مدیتیشن کمک بگیرید.
حتما بخوانید: هیپنوتیزم درمانی در تهران
چگونه مراقبه را شروع کنم؟
این سوال که “چگونه و از کجا مدیتیشن درمانی را آغاز کنم؟” سوالیست که اکثر شماها در ذهن خود بارها بیان کرده‌اید. بهتر است در رابطه با آن تحقیقاتی را انجام دهید و پژوهش کنید. می‌توانید از طریق اینترنت و یا برخی کتاب‌ها با مدیتیشن آشنا شوید و نمونه مورد علاقه خود را انتخاب کنید.
سپس شما می‌توانید با یک متخصص و یا مشاور در این زمینه صحبت کنید و از او در این مسیر کمک بگیرید. سپس از افرادی که می‌شناسید راهنمایی بخواهید. متخصصین ما در مرکز مشاوره آرامش من در خدمت شما عزیزان هستند تا تمرینات خود را با کیفیت بهتر و موثرتر انجام دهید. بعد از اینکه مدیتیشن مورد نظر خود را انتخاب نمودید می‌توانید از نکات زیر بهره ببرید.
- آن چیزی را که خودتان دوست دارید و مورد علاقه شماست یاد بگیرید.
- باید وقتی را در روز به انجام تمرینات مدیتیشن خود اختصاص دهید.
- ویژگی‌هایی را که برای انجام مدیتیشن نام بردیم را رعایت کنید. مثل انتخاب محیط آرام و تنفس و تمرکز و….
- شما هرگز نباید از کمک گرفتن خجالت کشیده و یا بهراسید. در هر زمان و هر موقعیتی که هستید باید از دیگران که تجربه بالاتر و علم بهتری در این زمینه دارند کمک بگیرید. اگر از دیگران کمک بگیرید، عملکرد تمرینی شما بهبود یافته و در نتیجه تاثیر مثبتی بر روی ذهن و تفکر شما می‌گذارد.
کلام آخر
همانطور که بارها در مقالات قبلی نیز بازگو کردیم سلامت روح و روان شما از سلامت جسم واجب‌تر است. شما اگر روانی سالم داشته باشید، قطعا سلامت جسم نیز به سراغتان خواهد آمد. مدیتیشن یک روش راحت و مطمئن است که می‌توانید با انجام تمرینات آن به بهبود کیفیت زندگی خود کمک کنید. در کلینیک روانشناسی آرامش من مشاوران و متخصصین مجرب در این حوزه همه روزه در کنار شما هستند. شما می‌توانید برای گرفتن مشورت و آموزش (حضوری، آنلاین و تلفنی)، حتی انجام تمرینات مدیتیشن باما در تماس بوده و از تجربیان متخصصین ما بهره ببرید.
منابع:
