بسیاری از افراد در ذهن خود همیشه دارای افکار و عقایدی هستند که ناخواسته به سراغ آن‌ها می‌آید. این افکار باعث شد که فرد دائما کارهای تکراری انجام دهد. در رابطه با یک مساله، بسیار حساس باشد که این امور سبب آزار و اذیت شخص می‌شود. همینطور اطرافیان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. این افکار یک نوع اختلال روانی و عدم سلامت روان در افراد را نشان می‌دهد. نام این اختلال وسواس فکری می‌باشد. از آنجایی که این اختلال بسیار شایع است، شاید شما در خود و یا اطرافیانتان علائم و نشانه‌های آن را مشاهده کرده باشید ولی با آن آشنا نبوده‌اید. از همین رو ما در این مقاله شما را با اختلال وسواس فکری و علائم و راه‌ها درمان آن آشنا خواهیم کرد.
وسواس فکری چیست؟
اختلال وسواس فکری یک نوع اختلال روانی و نشان دهنده عدم سلامت فرد می‌باشد. وضعیتی است که در آن افکار و عقاید تکراری دائما در ذهن شخص مرور شده و فرد نمی‌تواند آن‌ها را انجام ندهد. از این رو به آن اختلال وسواس فکری-اجباری نیز می‌گویند. همین امر سبب خواهد شد فرد دائما برخی کارهای تکراری را پشت سر هم انجام دهد. اختلال وسواس فکری می‌تواند زندگی شما را تحت تاثیر خودش قرار دهد. می‌تواند سبب بروز اختلال در زندگی اجتماعی و شخصی شما شده و آن را با مشکلاتی مواجه کند. زمانیکه وسواس فکر به سراغ شخص می‌آید، فرد دیگر نمی‌تواند آن را کنترل کند، اما می‌توان با شناخت علائم از پیشروی آن جلوگیری نمود و آن را کاهش داده و کنترل نمود.
این اختلال سبب خواهد شد که شما دائما نگرانی‌های غیرمنطقی داشته باشید. این افکار و تصاویر مکرر و مزاحم، دائما در فکر شما مرور شده و سبب نگرانی‌هایی می‌شود که در شما ایجاد اضطراب و استرس می‌کند. این را باید بدانید که افکار منطقی و استدلال، سبب آرام شدن فرد نمی‌گردد. بلکه انجام آن تفکرات مکرر و بیهوده است که سبب می‌شود فرد احساس آرامش یابد. تمام این موارد وسواس فکری را به طور مشخصی تعریف می‌نماید.
انواع وسواس فکری
به طور کلی چهار نوع وسواس فکری در بین افراد وجود دارد که از رایج‌ترین آن‌ها می‌باشند. برخی از روانشناسان بر این معتقدند که هفت یا سیزده نوع مختلف از این بیماری وجود داد. اما در این مقاله به چهار مدل که از رایج‌ترین انواع آن هستند، اشاره می‌کنیم.
نظم و تقارن
افراد مبتلا به این نوع از وسواس، علاقه به دست یابی به کمال و نظم و دقت دارند. این موضوع شامل چیدمان و مرتب کردن اشیاء با شیوه و روشی خاص می‌باشد.
وسواس فکری آلودگی
افرادی که به این نوع وسواس مبتلا هستند همیشه ترس از آلودگی و کثیف شدن دارند. این نوع وسواس افراد را مجبور به شست و شوهای مکرر و تمیز کاری‌های سخت و دشوار که دائما انجام می‌شود وا می‌دارد.
وسواس فکری احتکار
این نوع وسواس باعث می‌شود افراد هیچ یک از وسایل و اشیاء خود را بیرون نیندازند. حتی اگر آن وسیله خراب شده و یا دیگر قابل استفاده نیست.
آسیب رساندن
افراد مبتلا به این وسواس دائما ترس از آسیب رساندن به خود یا دیگران را دارند. دائما در حال بررسی رفتارهای خود و دیگران هستند تا مطمئن شوند آسیبی به کسی وارد نمی‌شود.
مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: سلامت روان
علائم وسواس فکری در افراد
اختلال وسواس فکری، به اختلال وسواس فکری اجباری نیز معروف است. زیرا هم شامل وسواس است و هم شامل اجبار! برخی از افراد ممکن است تنها علائم وسواس را داشته باشند. برخی دیگر نیز ممکن است فقط علائم اجبار در آن‌ها دیده شود. حتی ممکن است که شما متوجه نشوید که برخی از این علائم مربوط به داشتن وسواس فکری اجباری است. اما به مرور زمان متوجه خواهید شد که چگونه زندگی شما را تحت تاثیر خود قرار داده است. برخی از علائم آن که در بسیاری از افرادی که دچار این اختلال هستند، عبارتند از:
- ترس از دست دادن چیزی
- ترس از جا انداختن و جا گذاشتن
- افکار تهاجمی نسبت به خود و دیگران
- ترس از آلودگی و کثیفی
- ترس از میکروب و بیماری
- همیشه شک داشتن در رابطه با انجام دادن یا ندادن کاری. مانند: “آیا درب منزل را قفل کردم؟”
- استرس داشتن در زمانی که اشیاء منظم نیستند
- افکاری در رابطه با آسیب رساندن به خود یا دیگران
- تمیز کردن و شستن بیش از اندازه و پشت سرهم دست‌ها و پاها
- شمارش‌های اجباری
- چک کردن مداوم و مکرر
- چیدمان وسایل به روشی خاص
- مرتب سازی وسایل به روشی خاص و به طور مکرر و مداوم
- از یک شیوه و روال سخت پیروی کردن
- تکرار بی صدا برخی کلمات و عبارات
وسواس فکری از سنین کودکی و نوجوانی آغاز می‌شود و این علائم شدت‌های خاصی دارد. در هر فردی با توجه به برخی موارد شدت آن متفاوت است. می‌تواند در طول زمان و با گذشت زمان در افراد تغییر کند.
حتما بخوانید: روانشناس کودک
تست OCD
با توجه به تعریفات وسواس فکری و علائم و نشانه‌هایی که در این مقاله بررسی شد، اگر شما احساس می‌کنید که دارای این اختلال هستید، بهتر است تست ocd را انجام دهید. این تست توسط متخصصین و مشاورین مجرب در مراکز و کلینیک مشاوره روانشناسی انجام می‌شود. تست ocd به شما در تعیین سطح اختلالتان کمک می‌کند. در این تست شما باید به چندین سوال پاسخ صادقانه دهید. سپس دکتر روانشناس با بررسی جواب‌های شما اعلام خواهد کرد که آیا دچار این بیماری هستید یا خیر؟! سوالات زیر نمونه‌ای از سوالات تست وسواس فکری می‌باشند.
1 – شما سطح وسواس خودتان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الف) وسواسی ندارم
ب) من کمی وسواس دارم
ج) من خیلی وسواس دارم
2 – آیا در مورد چیزی وسواس دارید؟
الف) خیر به هیچ عنوان
ب) در مورد بعضی چیزها
ج) بله من در مورد بسیاری از موارد وسواس دارم
3- سطح راحتی خودتان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الف) من کمی راحت هستم
ب) به طور متوسط
ج ) بسیار راحت هستم
بسیاری از سوالات دیگر در همین موضوعات و به همین شکل توسط متخصصین از شما به صورت تست پرسیده می‌شود. تنها کاری که شما باید انجام بدهید این است که با دقت و به طور صادقانه، در آرامش کامل به این سوالات پاسخ دهید. زیرا پاسخ‌هاست که تعیین می‌کند آیا وسواس فکری دارید یا خیر!
درمان وسواس فکری
اگر وسواس فکری در زندگی شما بیش از اندازه تاثیرگذار بوده و زندگی شما را دچار اختلال کرده باشد باید برای درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید. بعد از مراجعه به متخصصین در مراکز مشاوره، پزشک بر اساس موارد زیر درمان شما را آغاز می‌کنند. این موارد عبارتند از:
- سابقه پزشکی شما
- براساس سن شما
- نظر شما در رابطه با درمان
- سوابق دارویی و میزان مطابقت بدن شما نسبت به دارو
با توجه به سوابق شما و شدت وسواس فکری، پزشک از دو طریق می‌تواند درمان شما را آغاز کند. یکی از این روش‌ها استفاده از دارو و دیگری درمان شناختی رفتاری است. درمان از طریق دارو را که در ادامه در رابطه با آن صحبت خواهیم نمود. اما درمان شناختی رفتاری یا گفتار درمانی که توسط مشاور انجام می‌شود. بعد از تشخیص پزشک، شما می‌توانید با تعیین جلسات با مشاورتان در رابطه با مساله خود صحبت نمایید و مشاور نیز با ارائه راهکارهای مفید به شما در زندگی به مرور و با گذر زمان می‌تواند باعث بهبود وسواس فکری شما شود.
دارو مناسب برای درمان وسواس فکری
همانطور که گفتیم یکی از راه‌های درمان این بیماری استفاده از دارو می‌باشد. بعد از مراجعه به پزشک، با توجه به شدت میزان وسواس فکری اجباری شما، متخصص برخی از داروها را برایتان تجویز می‌نماید. این داروها عموما داروهای ضد افسردگی هستند که فقط باید توسط پزشک برای شما تجویز گردد. بعد از گرفتن دارو باید با توجه به دستور پزشک آن‌ها را مصرف کنید. زیرا مصرف خودسرانه این داروها سببب بروز مشکلات فراوان و غیرقابل جبران دیگری خواهد شد. برخی از این داروها عبارتند از:
فلوکستین، سرترالین، پاروکستین و فلووکسامین. اصولا این داروها بعد از هشت تا دوازده هفته تاثیرش را بر روی افراد می‌گذارد.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: راه‌های درمان افسردگی
کلام آخر
وسواس فکری یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها و اختلال روانی بین افراد در هر جامعه و کشوری می‌باشد. وسواس فکری را نمی‌توان به طور کامل درمان کرد اما می‌توان آن را به طور کامل تحت کنترل داشت. این اختلال تاثیرات بسیار زیادی بر روی کیفیت زندکی دارد. با توجه به این نکات باید به آن اهمیت داد و آن را نادیده نگرفت. زیرا عواقب جدی در پی اهمیت ندادن به آن وجود دارد. کلینیک روانشناسی آرامش من می‌تواند به شما در درمان این اختلال با کمک متخصصین و مشاورین مجرب تیم خو،د کمک نماید. شما می‌توانید با تعیین وقت قبلی از طریق پشتیبانی از مشاوره آنلاین و تلفنی و حضوری با مشاورین تیم آرامش من در تماس باشید و سلامت روان خود را بهبود بخشید.
منابع:
