هر شخصی در هر زمانی و یا در هر سنی که باشد، ممکن است برخی از رویدادها و حوادث آسیب‌زا را تجربه نماید. این حوادث تاثیراتی را بر روی شخص خواهد گذاشت که گاها به حدی شدید است که کل زندگی فرد را در تمام ابعاد، تحت تاثیر قرار می‌دهد. نام این حوادث و اتفاقات ناگوار که تاثیراتی را بر روی روح، جسم و روان افراد گذاشته و تا سالیان سال نیز ممکن است ادامه دار باشد را تروما می‌نامند. تروما یکی از اختلالات روحی و روانی بسیار شدید است که در هر سنی ممکن است فرد را درگیر کند. از این رو نیاز است که علائم آن را شناخته و در صورت لزوم برای درمان آن، اقدامات لازم را انجام داد. ما در این مقاله در رابطه با این اختلال روانی شایع و روش‌های درمانی آن به طور کامل صحبت کرده‌ایم.
تروما چیست؟
تروما یا روان زخم برخی از آسیب‌های روحی، روانی و جسمی است که در زندگی فرد برایش رخ می‌دهد. در حقیقت هر رویداد و تجربه تلخی که بر روی توانایی و عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد را تروما می‌نامند. تروما باعث آسیب روحی، عاطفی و جسمی می‌شود، و می‌توان گفت تقریبا همه افراد در زندگی خود به نحوی دچار تروما می‌شوند. این نکته را باید بدانید که تاثیرات روحی و روانی تروما دقیقا می‌تواند به اندازه آسیب‌های جسمی ناشی از تروما و یا حتی بیش از آن، آزار دهنده و سخت باشد. زیرا آسیب روحی برای فرد به شدت سخت بوده و مغز را دچار اختلال می‌کند.
تاثیرات تروما ممکن است در صورت تشخیص نادرست و کنترل نکردن آن، تا سالیان سال بر روی فرد و زندگی‌اش، تاثیر منفی خود را بگذارد. ممکن است حتی به برخی از آسیب‌های غیرقابل جبران منتهی شود. علاه بر این تروما رویدادی نیست که خود شخص در ایجاد آن دخیل باشد. بلکه آسیبی است که بیشتر از جانب اطرافیان و یا اتفاقات ناگهانی محیطی، ایجاد می‌شود.
حتما بخوانید: انواع ترومای کودکی
انواع تروما در روانشناسی
در علم روانشناسی، تروما انواع مختلفی دارد. ممکن است هر فردی بنا به نوع آسیبی که دیده است، به یکی از انواع تروما دچار شده باشد. انواع تروما از نظر روانشناسی شامل موارد زیر می‌باشد:
ترومای حاد
ترومای حاد، اتفاقات ناگواری می‌باشند که تنها یک بار در زندگی اتفاق افتاده و محدود به زمان می‌باشند. در واقع کوتاه مدت بوده که با بررسی حالات و کمک گرفتن از یک مشاور، بهبود می‌یابد. برخی از نمونه‌های ترومای حاد شامل موارد زیر است:
- از دست دادن رابطه و عزیزان
- مرگ یکی از عزیزان
- تصادف
- بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله
- درگیری در جنگ
- تجاوز جنسی و آزار جنسی
- حملات فیزیکی و درگیری شدید
- یک مشکل جدی و ناگهانی مربوط به سلامتی و پزشکی
ترومای پیچیده
ترومای پیچیده به رویدادهای ناگواری که مکرر بوده و دائما تکرار می‌شود، اشاره دارد. در حقیقت شما نمی‌توانید از آن رهایی یابید و به راحتی فرار کنید. زمان آن طولانی بوده و معمولا قربانیان این تروما با حس شرم همراه می‌شوند. برخی از نمونه‌های ترومای پیچیده عبارتند از:
- خشونت و یا سوءاستفاده فیزیکی، جنسی، عاطفی و روانی یکی از نزدیکان
- دزدیده شدن
- آزار جنسی در کودکی
- زندگی کردن با یک بیماری مزمن
- زندگی کردن در فقر مطلق
- زندگی در محله‌ای ناامن و فقیر از نظر فرهنگی، اجتماعی و مالی
- مورد آزار و اذیت واقع شدن
- قاچاق جنسی
ترومای ثانویه
ترومای ثانویه شامل دیدن و یا شنیدن برخی از عوامل هستند که بر روی سلامت روان افراد تاثیرگذار است. این رویدادها نیز طولانی مدت و تکراری بوده و تاثیرات مخربی را بر روی سلامت روان فرد خواهد شد. مانند:
- تماشای برخی از ویدئوهای خشونت آمیز
- خواندن برخی از اخبار
- مشاهده آزار و اذیت خواهر برادر و یا والدین
- شاهد خشونت خانگی بودن
ترومای روحی
ترومای روحی، ترومایی است که بیشتر افراد را درگیر خود می‌سازد و از آن دسته آسیب‌هایی است که به سختی درمان شده و تاثیرات آن بر شخص، به شدت آزار دهنده و سخت می‌باشد. از همین رو باید بسیار مراقب بود و با مشاهده علائم آن، سریعا مراحل درمانی را آغاز کرد. این تروما عملکرد شما و توانی شما را برای ادامه زندگی با اختلال روبرو می‌سازد. زیرا این روان زخم، عملکرد مغز شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به خصوص اگر که در سنین پایین و کودکی دچار این آسیب‌ها شده باشید.
ترومای روحی باعث می‌شود که شما احساس ناامنی کنید. گاهی ترومای روحی و آسیب روانی بسیار سخت‌تر و آزار دهنده‌تر از آسیب جسمی و فیزیکی است. زیرا تاثیراتی که بر زندگی شخصی فرد می‌گذارد غیرقابل جبران است. ترومای روحی تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شما عزیزان ممکن است ترومای روحی را تجربه کرده باشید. از این رو باید با مشاهده علائم، سریعا برای درمان اقدامات لازم را انجام دهید. زیرا با سهل انگاری در رابطه با این موضوع با دردسر بزرگی روبرو خواهید شد.
علائم تروما
همانطور که در قبل بارها به آن اشاره شد، تروما دارای علائم مختلفی می‌باشد. که شما عزیزان با مشاهده این علائم باید سریعا نزد رواندرمانگر و یا مشاور خوب بروید و خود را با بهترین روش‌های درمانی، مداوا کنید. تروما یک اتفاق ناگوار است که به راحتی از ذهن و روان فرد پاک نمی‌شود. از این رو با تحت تاثیر قرار دادن روح و روان، قطعا باعث ایجاد آسیب‌ها و تاثیراتی نیز بر روی شخصیت و زندگی شخصی فرد در تمام زمینه‌ها می‌شود. برخی از علائم تروما و تاثیرات آن در فرد شامل موارد زیر می‌شود:
- افسردگی
- اضطراب و استرس فراوان
- ترس داشتن
- گیج بودن
- احساس ناامنی
- احساس گناه کار بودن
- مرور خاطرات
- خشم فراوان
- غرق شدن در گذشته
- ایجاد مشکل در تمرکز
- اعتماد نکردن به دیگران و دوری از آنان
- خستگی فراوان و کم انرژی بودن
- ایجاد مشکل در خواب
- داشتن کابوس‌های شبانه
- احساس درد در قفسه سینه
- دردهای شدیدی که توضیحی برای آن‌ها ندارید
- سفتی و انقباض عضلات
- سردردهای پی در پی
- زمین خوردن
- حس پوچی و بی‌ارزشی
- احساس می‌کنید که دیگر هرگز نمی‌توانید به زندگی قبلی خود بازگردید
- احساس می‌کنید که در دنیا به شما بی‌رحمانه ظلم شده است
- عصبانیت شدید
- انکار کردن
- از دست دادن انگیزه و علاقه و درماندگی
روش‌های درمان تروما
خوشبختانه روانشناسان راه‌های درمانی تروما را یافته و باید بدانید که اکثر افراد با روش‌های درمانی کشف شده، به راحتی بهبود می‌یابند. اما زمان آن برای افراد مختلف، بایکدیگر متفاوت است. برخی در طی چند هفته و برخی در طی چند ماه و یا چندین سال درمان می‌شوند. این موضوع بستگی به نوع تروما و شدت آن در فرد دارد. هرچه از زمان ماندگاری تروما و علائم آن در فرد بگذرد، درمان آن نیز طولانی خواهد شد. برای درمان علائم و جلوگیری از آثار مخرب تروما، شما عزیزان می‌توانید از چندین راه مختلف نیز در کنار درمان روانشناختی خود استفاده کنید، تا روند بهبود خود را افزایش دهید. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- تغییر در سبک زندگی
- داشتن خواب کافی
- داشتن یک تغذیه مناسب
- ورزش کردن و داشتن یک فعالیت سالم
- بیرون رفتن با دوستان
- دوری از مصرف مواد مخدر
- درگیر کردن خودتان با راه‌های مراقبت کردن از خود
- دریافت کمک از یک مشاور و یا رواندمانگر حرفه‌ای
- استفاده از دارو که باید توسط پزشک شما تجویز گردد
- انجام فعالیت‌هایی که به آن‌ها علاقه دارید.
کلام آخر
همه ما ممکن است دچار تروما شویم. زیرا مشکلات و مسائل مختلف در زندگی، گاهی به دست خودمان نبوده و هیچ نقشی در ایجاد آن نداریم. از این رو بسیاری از افراد دچار انواع مختلف این اختلال در هر دوره از زندگی خود می‌شوند. پس نیازی نیست نگران باشید. زیرا شما تنها فرد آسیب دیده نبوده و یا خاص نیستید. هر شخصی بنا به نوع زندگی خود، دچار آسیب‌هایی در زندگی‌اش می‌باشد. نکته مهم در این باره این است که با مشاهده کوچکترین علائم حضور تروما در خود، سریعا برای بهبود حال روحی‌تان اقدامات لازم را انجام دهیم.
اولین گام برای این کار نیز استفاده از یک کمک حرفه‌ای می‌باشد. کلینیک آرامش من بعنوان بهترین مرکز مشاوره در تهران با سالیان سال تجربه و حضور مشاورین و متخصصین مجرب در این زمینه، همه روزه در خدمت شما عزیزان می‌باشد. شما می‌توانید از طریق تماس با شماره‌های داخل سایت و یا پر کردن فرم درخواست مشاوره به راحتی با مشاورین و متخصصین تیم قوی آرامش من بصورت مشاوره حضوری، مشاوره آنلاین و تلفنی در ارتباط باشید.
منابع:
