با توجه به زندگی امروزه و شرایط مختلفی که در رابطه با هر نوع مساله‌ای پیش می‌آید، اکثر افراد دچار ترس و یا اضطراب فراوان می‌شوند. امروزه بسیاری از افراد را در هر سن و جایگاهی می‌بینیم که از اختلال استرس رنج می‌برند. اگر این حس در فرد کنترل نشده باشد، می‌تواند باعث بروز بسیاری از مشکلات شود. چه بسا دیده شده که این اختلال بیش از حد در افراد باعث خسارات جبران ناپذیری برای فرد و اطرافیانش شده است. همه ما باید این اختلال، علائم و انواع آن را بشناسیم و بعد از شناخت کلی، در صورت مشاهده آن در خود، برای درمان خود اقدامات لازم را انجام دهیم. در این مقاله به بررسی شناخت استرس، انواع و راه‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
استرس چیست
استرس یک واکنش طبیعی در بدن همه افراد نسبت به مسائل گوناگون می‌باشد. در واقع این واکنش پاسخ بدن ما به برخی از فشارهای وارده به واسطه برخی از عوامل است. این فشار می‌تواند فیزیکی، روحی و عاطفی باشد. پاسخ هر یک از افراد نسبت به این فشارها متفاوت است. در حقیقت می‌توان گفت استرس در هر فرد به شکل‌های مختلف خود را نشان می‌دهد. همه ما تا حدی آن را در زندگی خود تجربه می‌کنیم. اما شدت آن بنا به دلایل مختلف می‌تواند متغیر باشد. تعریف کلی استرس را می‌توان اینگونه بیان نمود:
استرس یک واکنش طبیعی نسبت به یک چالش می‌باشد که فرد را عصبی می‌کند و یا در او باعث ایجاد ناامیدی می‌شود. البته واکنش جنبه‌های مثبت نیز دارد. مثلا استرس، زمانیکه شما در خطر هستید بسیار مثبت واقع می‌شود. زیرا با احساس خطر می‌توانید جان خود را نجات دهید. اما در اکثر مواقع، استرس یک اختلال روانی می‌باشد که زندگی فرد را بسیار تحت تاثیر خود قرار داده و آن را دست‌خوش تغییرات می‌کند.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری بدست بیاورید حتما بخوانید: انواع اختلالات روانی
چند نوع استرس داریم
همانطور که در قبل اشاره نمودیم استرس یک واکنش طبیعی بدن است که این واکنش انواع مختلفی دارد. انواع استرس که ممکن است در هر فرد متفاوت با دیگری ظاهر شود عبارتند از:
استرس حاد
همه ما در زندگی روزمره خود این نوع استرس‌ها را تجربه می‌کنیم. این نوع از استرس هم جنبه مثبت و هم جنبه منفی دارد و کوتاه مدت می‌باشد. علاوه بر این علائمی را نیز با خود به همراه دارد که برخی از آن ها به شرح زیر است:
- بی قرار می‌شوید.
- ضربان قلبتان بالا می‌رود.
- به شدت عرق می‌کنید.
- تمرکز ندارید.
- تنگی نفس پیدا می‌کنید.
- کابوس می‌بینید و دائم در سر افکار منفی دارید.
- مشکل در خوابیدن دارد.
- بسیار تحریک پذیر هستید.
- احساس تنش شدید می‌کنید.
- دوری از افراد و مکان‌هایی که شما را دچار آشوب می‌کند.
استرس حاد به دلیل یک اتفاق یا رویداد ناراحت کننده در شما ایجاد می‌گردد. استرس حاد همیشه باعث نابودی سلامت روح و روان شما نمی‌گردد، اما ممکن است تا سه ماه شما را درگیر خود سازد. پس بهتر است بعد از شناخت علائم برای درمان آن اقدام کنید.
حتما بخوانید: افسردگی پس از زایمان
استرس حاد اپیزودیک
این نوع زمانیکه استرس یک مرتبه و یا پشت سرهم برای شما ایجاد می‌شود، در شما پدیدار می‌گردد. در واقع این نوع استرس منظم و متداوم و مکرر است. بطور مثال استرسی که محل کار روزانه برایتان ایجاد می‌کند، استرس شرکت در جلسه، استرس شرکت در کلاس و عواملی این چنینی از عوامل ایجادکننده استرس حاد اپیزودیک هستند.
علائمی که استرس حاد اپیزودیک در شما ایجاد می‌کند عبارتند از:
- وحشت زده بودن
- سوزش معده
- بالا رفتن ضربان قلب
- سردرد
- بالا رفتن فشارخون
- احساس گرفتگی عضلات
- عصبانی شدن
- درد بدن
بسیاری از افراد این مدل استرس را در خود جدی نمی‌گیرند و یا درکی از وجود آن ندارند. اما با قرار گرفتن در محیط‌های استرس‌زا و ایجاد مکرر و مداوم این استرس، بیماری‌هایی مانند دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی به سراغ افراد می‌آید. بسیاری از افراد نیز اعتماد به نفس خود را ازدست داده و نمی‌توانند ارتباط خوبی با دیگران و جامعه برقرار کنند.
استرس مزمن
این نوع استرس مداوم و طولانی مدت است. فردی که دچار استرس مزمن می‌شود، آرام نمی‌گیرد. در واقع استرس بعد از چند ساعت نیز فروکش نمی‌کند و همراه فرد است. بسیاری از دلایل هستند که می‌توانند باعث بروز این نوع در فرد شوند. طبق آمار نیز بسیاری از افرادی که نزد متخصص می‌روند دچار استرس مزمن هستند. برخی از شکست‌ها در زندگی، سوءاستفاده، تبعیض، جدایی و… باعث به وجود آمدن این نوع می‌شوند. برخی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع استرس هستند. از جمله افرادی که دارای برخی ویژگی‌های رفتاری هستند، مانند فرد عصبی، فردی که اعتماد به نفس ندارد، فردی که دارای اختلالات روانی است.
علائم استرس مزمن در افراد ممکن است به اشکال زیر ظاهر شود:
- ابتلا به دیابت نوع دو
- فشارخون
- افسردگی
- سردرد
- هجوم افکار منفی
- بیماری‌های قلبی
- افزایش وزن
- استفاده از مواد مخدر
- اعتماد به نفس پایین
- ایجاد مشکلات گوارشی
- احساس درماندگی و ناامیدی
- احساس بی رمقی در انجام امور زندگی
- میل جنسی کم
- ایجاد مشکل در حافظه
- بی ثبات بودن در مسائل عاطفی
استرس مزمن برخلاف استرس حاد بر سلامت روح و روان و جسم شما تاثیرات منفی می‌گذارد. با ایجاد استرس مزمن سیستم ایمنی بدن به شدت کاهش می‌یابد. همین امر سبب بروز بسیاری از بیماری‌های حاد مانند سرطان و ام اس در افراد خواهد شد.
برای کسب اطلاعات بیشتر حتما بخوانید: چه عواملی بر سلامت روان تاثیر دارند؟
تاثیرات استرس
بدن ما انسان‌ها بسیار هوشمند است. زمانیکه شما دچار استرس می‌شوید بدن شما نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد. در حالات طبیعی و به مقدار معقول این قضیه دردسری برای شما ایجاد نمی‌کند. با گذشت زمان و تکرار این واکنش‌ها، بدن انسان به مرور دچار آسیب‌های فراوانی می‌شود. برخی از تاثیرات این واکنش، دچار شدن به برخی از بیماری روانی و جسمی است. بیماری‌های روانی و عاطفی مانند عدم اعتمادبه نفس، تاثیر منفی بر روابط ما با دیگران، اختلالات اضطراب، مشکل در محل کار و افسردگی و.. می‌باشند. تاثیرات جسمی نیز مبتلا شدن به دیابت، تپش قلب، فشارخون، چاقی، سردرد و… هستند.
حتما بخوانید: درمان سریع افسردگی
شناخت این حس
بسیاری از افراد هستند که دچار استرس فراوان در طول زندگی خود هستند اما از آن خبر ندارند. این عدم آگاهی نشأت گرفته از نشناختن علائم این واکنش در فرد است. با شناخت و آگاهی از علائم آن، شما می‌توانید وجود آن را در خود تشخیص داده و برای درمان آن هر چه زودتر اقدام نمایید. در قسمت قبل، با انواع استرس و علائم هر یک از آن‌ها آشنا شدید. اگر شما عزیزان در خود و یا نزدیکانتان این علائم را مشاهده نمودید باید هر چه سریع‌تر برای درمان و کنترل آن اقدامات لازم را انجام دهید. و این را بدانید که تنها راه شناخت آن بررسی رفتار خود در شرایط استرس‌زا، و بررسی واکنش شما نسبت به آن مساله می‌باشد. اگر با بررسی واکنشتان متوجه شدید که برخی از علائم در شما دیده می‌شود شما نیاز به درمان دارید.
خبر خوب اینکه در کلینیک مشاوره روانشناسی آرامش من متخصصین این حوزه می‌توانند به راحتی به شما در حل این مساله کمک کنند. با تماس با شماره درج شده و یا ثبت درخواست مشاوره می‌توانید به راحتی بصورت حضوری و یا تلفنی و آنلاین، با برترین متخصصان کشور در این مرکز ارتباط برقرار نمایید.
پیشگیری از استرس
شما عزیزان می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود و استفاده از چند راهکار ساده از بروز استرس در خود جلوگیری کنید. برخی از این راهکارها را در ادامه برای شما نام می‌بریم.
- شرکت در کلاس‌های یوگا، مدیتیشن و مراقبه، ورزش کردن. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این خصوص داشته باشید حتما بخوانید: تاثیرات مراقبه یا مدیتیشن
- همیشه مثبت فکر کنید و از افکار و سخنان منفی دوری کنید.
- از افراد و یا مکان‌هایی که باعث ناراحتی شما می‌شوند دوری کنید.
- راهی برای رهایی از نگرانی بیابید.
- کارهایی که با انجام آن‌ها احساس خوشی می‌کنید را انجام دهید.
- با افرادی در ارتباط باشید که حالتان را خوب می‌کنند.
- از بدنتان مراقبت کنید.
- خوب بخورید خوب بیاشامید و خوب بپوشید.
تکنیک‌های کاهش این واکنش
اگر شما عزیزان درصورت پیشگیری، باز هم دچار استرس شدید و علائم را در خود مشاهده نمودید، باید برای کاهش و یا درمان آن از برخی راهکارها استفاده نمایید. برخی از تکنیک و یا راهکارها برای کاهش و یا درمان آن به شرح زیر می‌باشند.
- زمانی که احساس می‌کنید استرس به سراغ شما می‌آید سریعا ورزش کنید. حتما نیازی به حضور در باشگاه و انجام ورزش‌های سنگین نیست. شما می‌توانید با انجام برخی نرمش‌ها در منزل و یا پیاده‌روی این احساس را کاهش دهید.
- برای هر روز خود برنامه ریزی داشته باشید. با برنامه ریزی شما استرس کمتری برای انجام کارهایتان خواهید داشت.
- هر روز به کارهایی که انجام داده‌اید فکر کنید. کارهایی را که انجام نداده‌اید را اصلا در ذهن خود مرور نکنید.
- صحبت با یک روان درمانگر یا مشاوره. شما با تعیین وقت قبلی می‌توانید بصورت مشاوره آنلاین یا تلفنی و یا حضوری با متخصص خود صحبت کنید و او با تشخیص نوع استرس شما، راه‌حل‌های مفیدی را برای کاهش آن در اختیارتان قرار می‌دهد.
- استفاده از دارو با مراجعه به پزشک؛ برخی از پزشکان با توجه به نوع و شدت استرس شما، برایتان دارو تجویز می‌کنند.
- استفاده از برخی درمان‌های کمک کننده مثل هیپنوتیزم درمانی، ماساژ، گفتاردرمانی، یوگا، مدیتنیشن، طب سوزنی و استفاده از برخی داروهای گیاهی.
پیشنهاد می‌کنم حتما بخوانید: هیپنوتیزم
کلام آخر
باتوجه به سبک زندگی و مشکلات فراوانی که امروزه بر سر راه همه ما وجود دارد، استرس تبدیل به یک امر جدا نشدنی از زندگی‌ها شده است. می‌دانیم که هرگز نمی‌توان از استرس رهایی یافت اما برای کاهش و کنترل آن می‌توان اقداماتی را انجام داد. پس اگر دچار این اختلال هستید باید آن را جدی گرفته و برای کنترل آن راهکارهایی را اجرا نمایید. در صورت عدم پیشگیری و کنترل آن خسارات جسمی و روحی جبران ناپذیری به سراغتان خواهد آمد. کلینیک روانشناسی آرامش من، با حضور پزشکان و متخصصین مجرب در رابطه با این موضوع، همه روزه برای کمک‌رسانی و مشاوره دادن در خدمت شما عزیزان هستند.
منابع :
