در جوامع امروزی و افزایش جمعیت، ارزیابی رفتار افراد، به امری بسیار مهم و ضروری در همه امور تبدیل شده است. آزمایشهای رفتاری، مجموعه‌ای از تست‌ها هستند که بر روی افراد برای ارزیابی و شناخت رفتار آن‌ها صورت می‌گیرد. در بسیاری از امور مانند مصاحبه شغلی، ارزیابی و شناخت رفتار فرد بسیار ضروریست. امروزه نیز با توجه به پیشرفت روز افزون علم مراکز بسیاری برای انجام این تست‌ها و آزمایشهای رفتاری وجود دارند. در این مقاله شما را با این موضوع بیشتر آشنا خواهیم کرد.
آزمایشهای رفتاری
همان طور که در مقدمه به آن اشاره نمودیم، آزمایشات رقتاری مجموعه‌ای از آزمایشات و تست‌هایی هستن که برای ارزیابی و شناخت رفتار افراد انجام می‌شود. این آزمایشات روش‌های مختلفی دارند. مصاحبه، نظارت و مشاهده تحلیلی، رفتار فرد را به او نشان خواهد داد. . البته امروزه از وسایل دیجیتالی برای بررسی و انجام این آزمایشات استفاده می‌کنند. آزمایشهای رفتاری بیشتر مورد استفاده برای کارفرمایان می‌باشد. زیرا با انجام تست‌ها و شناخت رفتارهای فرد می‌تواند بهترین کارمندان را برای خود برگزیند. با جمع آوری و بررسی رفتارها، می‌توان نقاط قوت و ضعف را به راحتی ارزیابی کرد. مهارت‌ها، علم و دانش و ویژگی‌های شخصیتی را می‌توان با انجام آزمایشات رفتاری شناخت. آزمایشهای رفتاری را می‌توان از طریق پرسشنامه‌هایی که فرد به آن پاسخ داده مشاهده نمود و بهترین نفرات را برگزید تا بهترین نتایج را از کار گرفت.
اهمیت آزمایشهای رفتاری
آزمایشهای رفتاری مجموعه‌ای از رفتار فرد را به ما نشان خواهد داد. رفتار آدمی نشان دهنده شخصیت آن فرد است. با شناخت رفتار کلی افراد می‌توان بهتر با آن‌ها برخورد نمود و متناسب با شخصیت و منش آن‌ها، کار را به افراد سپرد. برخی از دلایل اهمیت آزمایشهای رفتاری به شرح زیر می‌باشند:
- ارزیابی رفتاری کمک می‌کنند تا متوجه شوید چه چیزی پشت رفتار یک فرد پنهان شده است.
- به کارفرمایان کمک می‌کند تا با کمک ارزیابی‌ها بهترین فرد را انتخاب کنند.
- باعث درک شما نسبت به رفتار کارمندانتان می‌شود.
- نقاط قوت و ضعف افراد، به وسیله آزمایشهای رفتاری نشان داده می‌شود.
- به شناسایی بهتر مشکلات و راه حل آن‌ها کمک می‌کند.
آزمایشهای رفتاری و ویژگی‌ها
آزمایشهای رفتاری، ویژگی‌های مختلفی را بررسی می‌کند. اما در کل ارزیابی‌های رفتاری یک هدف دارند؛ آن هدف هم درک عملکرد رفتاری افراد است. اما برخی از ویژگی‌هایی را که می‌توان از طریق ارزیابی رفتاری بررسی کرد عبارتند از:
- میزان توانایی فرد در کنترل استرس
- اینکه فرد چقدر در یک تیم خوب کار می‌کند.
- سازگاری فرد.
باید بدانید که با آزمایشهای رفتاری نمی‌توان به طور کامل به شناخت یک فرد رسید. در واقع این ارزیابی، برای بررسی میزان شایستگی فرد برای انجام کار، بسیار کاربردی می‌باشد. ویژگی‌هایی که با مدل شخصیت مرتبط است عبارتند از:
توافق پذیری افراد
این ویژگی با آزمایشهای رفتاری بررسی می‌شود که در واقع عکس العمل فرد را نسبت به موقعیت‌های مختلف، ارزیابی می‌کند. با بررسی این ویژگی می‌توان متوجه شد که فرد در موقعیت‌های مختلف همکاری دارد یا خیر، کمک گرفت. افرادی که توافق پذیری بالایی دارند، معمولا بسیار مهربان و خونگرم هستند و همکاران بسیار خوبی خواهند بود. همچنین این افراد روابط اجتماعی بالایی دارند. از آنجایی که این افراد دارای احساس و انرژی‌های مثبت هستند کمتر دچار استرس می‌شوند.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: راههای کاهش استرس
ویژگی روان رنجوری
روان رنجوری نیز یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که با استفاده از آزمایشهای رفتاری ارزیابی می‌گردد. افرادی که دارای این ویژگی هستند بیشتر در معرض اضطراب و استرس می‌باشند. این افراد قالبا دارای احساسات منفی هستند. از همین رو بیشتر دچار افسردگی و خشم خواهند شد. می‌توان با انجام آزمایشهای رفتاری بر روی شخص و تشخیص ویژگی روان رنجوری در فرد، او را نزد متخصصین فرستاد. حتما بخوانید: راههای درمان افسردگی
وظیفه شناسی فرد
ارزیابی رفتاری، ویژگی وظیفه شناسی افراد را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر فردی این ویژگی را داشت، می‌توان با اعتماد کامل او را برای عملکرد شغلی برگزید. وظیفه شناسی یکی از عوامل اصلی برای افراد، در رضایت و موفقیت شغلی آن‌هاست. کارفرمایان برای استخدام و ترفیع و یا دادن پاداش به کارمندان از آزمایشهای رفتاری، برای بررسی وارزیابی این ویژگی استفاده می‌نمایند.
تمایل به تجربه
تمایل به تجربه نیز یک ویژگی رفتاری بسیار مثبت در افراد به شمار می‌آید. افرادی که تمایل به کسب تجربه‌های جدید دارند افرادی بسیار فعال، با انگیزه و خلاق هستند. این افراد بسیار منعطف بوده و دائما در حال کشف و جست و جو در دنیای پیرامون خود هستند. کسانی که این ویژگی را در شخصیت خود دارند، افرادی هستند که می‌توان از آن‌ها در اموری که نیاز به رهبری، نوآوری و خلاقیت دارد استفاده کرد.
شخصیت برون گرایی
برون گرایی نیز یکی دیگر از ابعاد شخصیتی فرد است. در واقع برون گرایی یکی از ویژگی‌های رفتاری افراد می‌باشد که درجه بندی دارد. درجه‌ای از برون گرایی که منجر به قاطعیت و مشارکت اجتماعی فرد می‌گردد، از ویژگی مثبت شخصیتی فرد به حساب می‌آید. افراد برون گرا، بسیار اجتماعی هستند و از مشارکت‌های جمعی و بودن در کنار مردم لذت می‌برند. این افراد ریسک پذیرند و احتیاط کردن در رفتارشان کمتر دیده می‌شود. همین امر سبب می‌گردد که این افراد تصمیم گیرنده‌های خوبی نباشند. زیرا به دقت و با فکر به مسائل نگاه نمی‌کنند. اما در روابط با دیگران بسیار موفق هستند.
حتما بخوانید: چگونه با دیگران رابطه پایدار داشته باشیم
موارد بالا، پنج بعد اساسی شخصیت هستند. این پنج مورد از مهم‌ترین ویژگی‌های رفتاری افراد به حساب می‌آید که با انجام تست‌ها و آزمایشهای رفتاری قابل ارزیابی می‌باشد. اگر شما به عنوان کارفرما و یا فردی که می‌خواهد رفتار و پنج بعد اصلی شخصیت خود یا کارمندان خود را ارزیابی کند هستید، می‌توانید با مراجعه به کلینیک‌های روانشناسی و مراجعه به متخصصین این آزمایشهای رفتاری را انجام دهید.
مزایای ارزیابی رفتاری
همان طور که در قبل از اهمیت آزمایشهای رفتاری گفتیم بهتر است به مزایای آن نیز اشاره نماییم. آزمایشهای رفتاری مانند سایر تست‌های روانشناسی دیگر از مزایای مختص به خود برخوردار است. مزایای این روش عبارتند از:
- به افراد فرصت می‌دهد تا نقاط قوت و ضعف خود را نشان دهند.
- از اعتبار بالایی برخوردارند.
- به دلیل محتوای بسیار عالی آزمایشهای رفتاری، افرادی که آزمایشات را انجام می‌دهند عکس العمل خوبی دارند.
- آزمایشهای رفتاری براساس واقعیت‌ها طراحی می‌شود.
- براساس نیاز تنظیم می‌گردند.
- بینش افراد را در رابطه با شغل و یا محلی که در آن مشغول به کار می‌شوند را تقویت می‌کند.
- شایستگی متقاضیان را به بهترین شکل بررسی می‌کند.
از معایب آزمایشهای رفتاری نیز تنها می‌توان به وقت گیر بودن و هزینه بردار بودن آن اشاره کرد.
انواع آزمایشهای رفتاری
آزمایشهای رفتاری به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود. یکی از آن‌ها آزمایشهای رفتاری از طریق مصاحبه است و دیگری آزمایشهای رفتاری آنلاین می‌باشد.
آزمایشهای رفتاری از طریق مصاحبه
این روش توسط یک فرد به عنوان مصاحبه کننده انجام می‌گیرد. در این روش توانایی فرد برای یک موقعیت شغلی ارزیابی می‌شود. همانطور که می‌دانیم در یک شغل موقعیت‌های مختلفی پیش روی افراد است. این نوع از آزمایش توانایی فرد در این موقعیت‌‌ها را نیز بررسی خواهد کرد. در این روش مصاحبه کننده از فرد می‌خواهد عکس العمل خود را نسبت به اتفاقات گذشته بیان کند. از او سوالاتی در این موارد پرسیده خواهد شد. مصاحبه کننده از پاسخ فرد به دنبال مواردیست که بتواند توانایی فرد را نسبت به آن شغل تعیین نماید. این نوع از آزمایش یک روش موثر برای تشخیص میزان استرس، کنترل در حل مشکلات و برخورد او در یک شغل می‌باشد.
نمونه ای از سوالاتی که مصاحبه کننده از شما می‌پرسد به این شکل است:
- در گذشته رفتار شما نسبت به یک موقعیت کاری که باید بیشتر از توانتان کار می‌کردید چگونه بوده است؟
- زمانی که تحت فشار بودید و باید تصمیم مهمی را می‌گرفتید را برایم توصیف کنید.
- در حین سر و کله زدن با مشتری چه عکس العملی دارید؟
و بسیاری از سوالات این چنینی که برای شغل‌هایی که به افراد دارای مهارت بالا نیاز دارند مناسب می‌باشد.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: چگونه سوالات خوب بپرسیم
آزمایشهای رفتاری آنلاین
در این روش سوالاتی برای افراد طراحی می‌گردد که با پاسخ دادن به آن‌ها می‌توانند ویژگی‌های رفتاری خود را نشان دهند. این سوالات شامل چند گزینه هستند که صفاتی را در رابطه با آن سوال در قالب چند گزینه مطرح می‌کند. فرد می‌تواند با خواندن سوال، صفت یا صفاتی را که در خود مشاهده می‌کند را انتخاب نماید. در جواب تمام سوالات گزینه‌های موافقم، کاملا موافقم، مخالفم، کاملا مخالفم و یا نه، مطرح خواهد شد. نمونه‌ای از سوالات در آزمایشهای رفتاری آنلاین مانند سوالات زیر می‌باشد:
- به سرعت واکنش نشان می‌دهم.
- با شرایط به راحتی سازگار می‌شوم.
- به سرعت نظر خود را به دیگران القا می‌کنم.
- رفتار دیگران را به خوبی درک می‌کنم.
سوالاتی این چنینی که برخی از صفات را بیان می‌کند و افراد نیز با توجه به شناختی که از خود دارند به سوالات پاسخ می‌دهند. برتری این روش نسبت به روش مصاحبه این است که افراد در محیطی آرام‌تر و با تمرکز بیشتری به سولات پاسخ می‌دهند.
کلام آخر
شناخت شخصیت و ویژگی رفتاری، می‌تواند مقوله‌ای بسیار هیجان انگیز و مفید برای تمامی افراد باشد. ارزیابی رفتاری می‌توانند امری بسیار کمک کننده در تمامی امور برای بهبود عملکرد در آن کار و موقعیت گردد. از این رو به تمامی شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم برای شناخت ویژگی‌های رفتاری خودتان نیز به متخصصین برای انجام آزمایشهای رفتاریمراجعه نمایید. کلینیک آرامش من در این خصوص می‌تواند متخصصینی را به شما عزیزان معرفی کرده و شما را درشناخت ویژگی‌های رفتاری خود یاری رسانند.
منابع:
