همه ما انسان‌ها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنیم که می‌تواند به اشتراک گذاشتن ایده‌ها، احساسات و سخنان ما باشد. این ارتباط است که یک انسان را زنده و پویا نگه می‌دارد. از این رو نوع ارتباطی که ما با دیگران برقرار می‌کنیم، بسیار مهم است. ارتباط غیرکلامی یکی از انواع مختلف برقراری ارتباط است. همانطور که از نامش پیداست به هر نوع ارتباطی که غیر کلامی بوده و بین افراد وجود دارد، گفته می‌شود. از آنجایی که ارتباط بسیار مهم است، ارتباط غیرکلامی می‌تواند برای ما بسیار کارآمد باشد. مخصوصا در دیدارهای اولیه، قرارهای کاری و عاشقانه، بسیار سودمند است. اما باید بدانیم که این نوع ارتباط را چگونه می‌توان برقرار کرد.
باید با انواع این نوع رابطه آشنا شده و علت و درک اهمیت آن را شناخت. بعد از شناخت کامل، راهکارهایی را برای بهبود بخشیدن به آن را آموخت تا بتوان در برخورد با دیگران بهتر و موثرتر عمل کرد. با ما همراه باشید تا با این موضوع بسیار مهم در رابطه با ارتباطات انسانی بیشتر آشنا شوید.
ارتباط غیرکلامی چیست؟
به طور کل دو نوع ارتباط وجود دارد، یکی ارتباط کلام و دیگری ارتباط غیرکلامی. به هر نوع ارتباطی که زبان در آن نقشی نداشته باشد، ارتباط غیرکلامی می‌گویند. این نوع ارتباط با حالت بدنی در ارتباط است. حالت بدن، زبان بدنی، چهره و صدا که برای انتقال دادن یک پیام به کار برده می‌شوند، تماما جزو ارتباطات غیرکلامی به حساب می‌آیند. زبان دستی نیز نام دیگر این ارتباط است. در حقیقت به بیان ساده‌تر، ارسال و دریافت کردن یک پیام، بدون حرف زدن و استفاده از کلمات و حتی نوشتن می‌باشد.
ارتباط غیرکلامی توسط دکتر یورگن در سال 1956 بیان گردید. یکی از مهم‌ترین ارتباطات انسانی نیز همین ارتباط غیرکلامی می‌باشد. زیرا به حقیقت نزدیکتر بوده و بیش از زبان و کلمات، واقعیت را بیان می‌کنند. از مدت‌ها قبل است که این نوع ارتباط جزو اساسی‌ترین نوع ارتباطات در بین بشر بوده است. طبق آمار نیز 70 درصد از ارتباطات انسانی، از طریق غیرکلامی بوده. این به این معنی است که تنها 30 درصد از ارتباطات ما از طریق کلمات و گفتار ارائه می‌شود. همانطور که پیتر دراکر می‌گوید:” مهم‌ترین چیز در ارتباط، شنیدن چیزهایی است که گفته نمی‌شود.”
انواع ارتباط غیرکلامی
ارتباط غیرکلامی دارای انواع مختلفی است. تعداد آن نیز بالا می‌باشد. اما ما در این مقاله به رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم. از رایج‌ترین انواع ارتباط غیرکلامی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
زبان بدن
از مهم‌ترین انواع این نوع ارتباط، زبان بدن و وضعیت بدنی شماست که در آن قرار دارید. البته که باید بدانید اینکه با یک حرکت بدن بتوان فکر طرف مقابل و حالت اصلی او را تشخیص داد، کمی سخت است و در برخی موارد فرد را به اشتباه وا می‌دارد. برخی از حالات زبان بدن مانند: انداختن پا بر روی پا، خم شدن، صاف شدن، تکان دادن دست‌ها و بازوها و تکان دادن سر.
حالت چهره
یکی از مهم‌ترین و آشکارترین نوع ارتباط غیرکلامی، همین حالت چهره می‌باشد. زیرا به راحتی می‌توان از حال چهره، نوع حس و حال و ارتباطی که شخص با شما می‌گیرد را تشخیص داد. در واقع می‌توان گفت که حالت چهره، بخش مهم و بزرگی از ارتباطات غیرکلامی را دربرمی‌گیرد. زیرا قبل از حرف زدن شخص، قیافه او حس درونی او را نشان می‌دهد. غم، شادی، تنفر و آرامش و حس خوب به راحتی در چهره مشخص می‌شود.
حتما بخوانید: هیپنوتیزم درمانی
صدا و لحن صدا
بسیاری از افراد بدون اینکه متوجه شوند، لحن صدا و صحبت کردنشان منظور آنان را به خوبی می‌رساند. اینکه حرف خود را با چه لحنی بیان کنید، تن صدایتان تا چه میزان باشد، به راحتی نشان می‌دهد که در درون شما چه می‌گذرد. حتی اگر حرفی که به زبان می‌آورید، دروغ باشد؛ اما لحن شما به خوبی حقیقت را بیان می‌کند.
حرکات بدن
برخی از حرکات بدن هستند که به خوبی نشان‌دهنده حس درونی همان لحظه فرد می‌باشد. که این موضوع تا حدودی به فرهنگی که در آن رشد کرده‌اید نیز مرتبط است. به عنوان مثال در هنگام شادی، یک فرد دستانش را به هم می‌کوبد. یا به هنگام ناراحتی دستانش را به حالت ضربه برهم می‌زند. یا هنگام شادی پیروزی انگشت شست خود را بالا میاورند و نشان می‌دهند. بسیاری از حرکات دست هستند که نشان‌دهنده یک کلام مهم می‌باشند.
ارتباط چشمی
می‌توان گفت چشم، یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که می‌تواند تمام حقایق را بیان کند. چشم‌ها دروغ نمی‌گویند. از این رو با حالت چشم می‌توان ارتباط غیرکلامی بسیار خوبی را برقرار کرد. گشاد شدن مردمک‌ها، پلک زدن و خیره شدن و بسیاری از حالات دیگر هستند که بیان کننده نوع ارتباط می‌باشند.
نوع ظاهر
ظاهر نیز یکی از راه‌های مهم است که یک نوع ارتباط غیرکلامی به حساب می‌آید. به عوان مثال نوع رنگ لباسی که می‌پوشید، مدل مویی که برای خود درست می‌کنید. نوع تیپی را که انتخاب می‌کنید، تماما می‌تواند جزو ارتباط غیرکلامی به حساب آید. برداشت‌های اولیه از روی همین ظاهر ما است که توسط دیگران شکل می‌گیرد.
لمس کردن و ارتباط فیزیکی
یکی دیگر از انواع مهم ارتباطات، برقراری ارتباط از طریق لمس کردن می‌باشد. لمس کردن و برقراری ارتباط فیزیکی می‌تواند احساسات شما را به خوبی نشان دهد. محبت و مهربانی، همدلی و همدردی و مراحل اولیه آشنایی، تماما با لمس و ارتباط فیزیکی مشخص می‌شود.
برخی پاسخ‌های فیزیولوژیکی بدن
بدن انسان گاهی در موقعیت‌های مختلف، برخی واکنش‌ها را از خود نشان می‌دهد که باعث نوع احساس واقعی درونی او می‌شود. مانند اشک ریختن، بغض کردن، یخ کردن بدن، داغ کردن بدن و سرخ شدن، لرزش بدن و …
علت اهمیت ارتباط غیرکلامی
همانطور که در قبل نیز بارها به آن اشاره شد، ارتباط غیرکلامی یکی از مهم‌ترین نوع ارتباطات است. درصد بالایی از ارتباط انسانی نیز از طریق ارتباط غیرکلامی است. حال در این قسمت از مقاله می‌خواهیم در ارتباط با دلیل اهمیت این نوع ارتباط صحبت کنیم. برخی از دلایل اهمیت ارتباط غیرکلامی، شامل موارد زیر می‌شود:
- ارتباط غیرکلامی بسیار واضح و روشن می‌باشد. زیرا کلمات می‌توانند دروغ باشند، اما زبان بدن، چشم‌ها و دیگر مواردی که در بالا بیان شدند، هرگز نمی‌توانند دروغ باشند. خود این موضوع باعث ایجاد حس اعتماد خواهد شد.
- ارتباطات شما را افزایش خواهد داد. اگر شما بتوانید ارتباطات غیرکلامی خود را افزایش دهید، به راحتی می‌توانید با افرادی هم که از نظر شنوایی و یا درک از حرف زدن مشکل دارند، ارتباط برقرار کنید. همین موضوع نیز ارتباطات شما را افزایش می‌دهد و باعث تقویت آن خواهد شد. همچنین باعث ایجاد حس صمیمیت نیز می‌شود.
- درک معنا و مفهوم برخی از نکات و سخنان را چندین برابر می‌کند.
- می‌تواند به خوبی زمان شروع و پایان یک مکالمه را مشخص کند.
- یک جایگزین بسیار عالی برای زمانی است که نمی‌توانید کلمات را بیان کنید. در مکانی شلوغ و یا بسیار خلوت، ارتباط غیرکلامی به شدت لازم می‌شود.
- در بسیاری از شغل‌ها باعث موفقیت و پیشرفت روزانه می‌شود.
- گاهی برای فهماندن برخی از سخنان و کلمات به کار برده شده و به خوبی می‌تواند آن موضوع را قابل درک و معنا کند.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاذ می‌کنیم: ترس از ایجاد صمیمیت در رابطه
درک ارتباط غیرکلامی
درست است که ارتباط غیرکلامی بسیار مهم بوده و دارای انواع مختلفی است که شاید شما هم آن را انجام داده باشید. اما باید بدانید درک این نوع ارتباط نیز بسیار مهم است. اگر شما نتوانید ارتباط غیرکلامی موجود را به خوبی درک کنید، در حقیقت هیچ فایده‌ای نداشته و یک عمل بیهوده به حساب می‌آید. چندین نکته وجود دارد که به شما کمک می‌کند بتوانید ارتباط غیرکلامی موجود در یک محیط را با فرد دیگر به خوبی درک کنید. مانند:
- به انواع ارتباطات غیرکلامی در رفتار یک فرد توجه کنید. اگر شما تمرکز خود را فقط بر روی یک نوع از این ارباط در فرد بگذارید باقی ارتباطات از چشم شما دور می‌مانند. به عنوان مثال شما نباید تنها به زبان بدن اهمیت بدهید. باید تمام فاکتورهای دیگر را نیز در رفتار فرد زیرنظر داشته باشید.
- به غریزه خود اعتماد کرده و به دل خود نگاه کنید. این موضوع می‌تواند به شما بسیار کمک کند.
- هرگز در رابطه با ارتباط غیرکلامی، فرضیه سازی نکنید. یعنی همیشه اینگونه نیست که حالت بدن فرد نشان دهنده حس واقعی درونی او باشد. ممکن است آن چیزی نباشد که شما به طور قطع در رابطه آن فرضیه سازی کردید.
- سعی کنید هوش عاطفی و هیجانی خودتان را به خوبی تقویت کنید. این موضوع نه تنها در رابطه با درک بحث این ارتباط بسیار کمک کننده است، بلکه باعث موفقیت و درک شما در سایر موضوعات زندگی خواهد شد.
- سعی کنید به ناهماهنگی‌ها دقت کنید. اینکه ببینید فرد در هنگام حرف زدن چه عکس‌العملی از خود نشان می‌دهد. ببینید که آیا حرف زدن و موضوع صحبت او با حالت چهره فرد، مطابقتی دارد یا خیر؟ اگر بتوانید این ناهماهنگی‌ها را تشخیص دهید، به راحتی به درک این ارتباط دست پیدا خواهید کرد.
این را هم بخوانید: طرحواره درمانی
راهکار برای بهبود بخشیدن ارتباط غیرکلامی
خوشبختانه برای اینکه بتوان درک و فهم بیشتری نسبت به ارتباط غیرکلامی داشت و آن را در خود بهبود بخشید، چندین راهکار وجود دارد. راهکارهای موجود برای بهبود بخشیدن ارتباط غیرکلامی در خود شامل موارد زیر می‌شود:
- قبل از اینکه بخواهید حرفی بزنید و یا کاری انجام دهید، باید فکر کنید.
- سعی کنید همیشه به رفتارهای خود توجه کنید. عادت‌های ارتباط غیرکلامی خود را بشناسید و سعی کنید آن‌ها را بهبود بخشید.
- استرس و اضطراب خود را مدیریت کرده و در صورت وجود این اختلال در خود، سریعا به دنبال راه درمان باشید.
- به نوع ارتباطات غیرکلامی دیگران و اطرافیان خود توجه داشته باشید.
- قبل از اینکه بخواهید فرضیه سازی کنید، در رابطه با رفتار و نوع ارتباط غیرکلامی فرد با او صحبت کنید. مثلا بگویید: “من متوجه شدم در زمان گفتن این جمله شما سر خود را به سرعت تکان دادید”.
- از یک مشاور فردی برای بهبود این نوع ارتباط در خود، برای موفقیت‌های بیشتر استفاده نمایید.
این را هم بخوانید: مشاوره پیش از ازدواج
کلام آخر
ارتباط غیرکلامی مهم‌ترین ارتباطی است که بین انسان‌ها وجود دارد. قرن‌هاست که این نوع ارتباط جزو بیشترین نوع ارتباطی است که در حال حاضر وجود دارد. از این رو برای همه ما لازم و ضروریست که این نوع ارتباط ذاتی در خود را افزایش داده و تقویت کنیم. برای این کار نیز می‌توان برخی از راهکارها را انجام داد تا به خوبی این نوع ارتباط در شما تقویت شود و با تقویت آن، موفقیت نسیب شما گردد. شما عزیزان می‌توانید برای یادگیری این مهارت‌ها نیز از یک مشاور کمک بگیرید.
کلینیک روانشناسی آرامش من بعنوان بهترین مرکز مشاوره در قیطریه با حضور مشاورین و متخصصین مجرب در این حوزه همه روزه پاسخگوی شما عزیزان می‌باشد. شما می‌توانید برای تعیین نوبت و ارتباط با مشاورین، فرم درخواست مشاوره را پر کرده یا از طریق شماره‌های داخل سایت با پشتیبانی تماس بگیرید. با تعیین وقت قبلی خود به راحتی با مشاور خود به صورت مشاوره آنلاین، مشاوره حضوری و یا مشاوره تلفنی ارتباط برقرار کنید.
منابع:
