همه ما در طول زندگی در موقعیت‌ها و چالش‌های مختلفی قرار گرفتیم. هر یک از ما نیز واکنش مختلفی را نسبت به این قضیه از خود نشان داده و احساسات خود را به گونه‌ای ابراز نمودیم. نشان دادن احساسات و نوع واکنش ما نسبت به مسائل، در موفقیت و شکست ما در هر زمینه‌ای بسیار مهم است. احساسات انسان بسیار پیچیده است. شاید فردی که نسبت به موضوعی عصبی می‌شود، در درون خود، غمی بزرگ را پنهان کرده است. داشتن توانایی کنترل و شناخت این احساسات و همچنین درک آن به عنوان هوش هیجانی شناخته می‌شود. کنترل هوش هیجانی یا همان EQ (ای کیو) که همان واکنش ما نسبت به اتفاقات است، می‌تواند سبب ارتباطی قوی، و موفقیت ما در کار و زندگی شخصی شود. در این مقاله به معنای اصلی و اهمیت آن و همچنین به ارائه برخی راهکارها برای تقویت این هوش، خواهیم پرداخت.
هوش هیجانی چیست؟
هوش هیجانی در سال 1990، توسط جان دی مایر و پیتر سالوی ابداع شد؛ که به معنای کنترل و توانایی درک و استفاده از احساسات به روشی مثبت و کارآمد. اینکه ما در موقعیت‌های مختلف چه پاسخ و واکنشی نسبت به چالش‌ها بدهیم بسیار مهم بوده و چیزی فراتر از یک واکنش درونی ساده است. در واقع پاسخ‌های ما یک نوع مهارت به حساب می‌آیند که ما می‌توانیم با جوابی درست، زندگی خود را به خوبی تغییر داده و ارتباطمان با دیگران را قوی‌تر کنیم. دنیل گولمن نیز نویسنده قهار و توانمندی است که در کتاب خود در رابطه با هوش هیجانی، شناسایی آن و درک درست هوش هیجانی به طور کامل توضیحاتی را ارائه کرده است.
اهمیت هوش هیجانی
همانطور که در قبل هم گفتیم، هوش هیجانی یا EQ (ای کیو) و چگونگی واکنش احساسی ما نسبت به مسائل از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از فواید هوش هیجانی که منجر به اهمیت آن می‌شود عبارتند از:
- کنترل هوش هیجانی سبب می‌گردد که ما با دیگران ارتباط موثرتری برقرار کنیم.
- باعث می‌شود با دیگران همدلی خوبی داشته باشیم.
- کنترل EQ (ای کیو) سبب می‌گردد که از نظر اجتماعی آگاه‌تر باشیم.
- نحوه واکنش احساس ما بر روی محیط خانه و محیط کار ما نیز تاثیرگذار است.
تعامل و ایجاد ارتباط یک کار ذاتی در انسان است. انسان ذاتا موجودی اجتماعی است که با دیگران تعاملات مسالمت آمیز برقرار می‌کند. ما انسان‌ها باید از نظر عاطفی، باهوش باشیم. یعنی نسبت به آنچه که زندگی به ما می‌دهد، باید بدانیم که چگونه برخورد کرده و جواب دهیم. اینکه احساسات دیگران را به خوبی درک کنیم نیز یکی دیگر از مواردیست که اهمیت هوش هیجانی را بالا می‌برد.
هوش هیجانی زمانی که ما در موقعیت‌های استرس‌زا و برخی موقعیت‌های خاص مانند دعوا و درگیری قرار می‌گیریم بسیار اهمیت دارد. زیرا با کنترل آن می‌توانیم از رخ دادن برخی اتفاقات غیرقابل جبران، پیشگیری کنیم. در بسیاری از مواقع است که ما باید بتوانیم خودمان را کنترل کنیم و حتی مهربان‌تر و با شخصیتی آرام برخورد کنیم. این موضوع نیز با تقویت هوش هیجانی امکان‌پذیر است.
مولفه‌های هوش هیجانی
هوش هیجانی یا EQ (ای کیو) دارای ویژگی و مولفه‌هایی است که توسط روانشناس معروف دنیل گولمن در کتابش بیان شده است. این ویژگی‌ها بیان می‌کند که این هوش چگونه به نظر می‌رسد. در واقع می‌توان گفت هوش هیجانی با این مولفه‌ها شناخته و تعریف می‌شود. این مولفه‌ها عبارتند از:
افزایش انگیزه
هوش هیجانی بالا در افراد باعث می‌شود که آن‌ها خوش‌بین‌تر و با انگیزه‌تر در زندگی رفتار کرده و به کارهایشان رسیدگی کنند. این افراد حتی در شرایط سخت نیز راهی برای لذت بردن از زندگی خود پیدا می‌کنند. همیشه به دنبال مسیری هستند که بهبودی و خوشی را به همراه دارد. همین امر باعث می‌گردد که این افراد همیشه و در هر زمانی در زندگی خود موفق باشند.
خود تنظیمی
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند می‌توانند در شرایط احساسی پیچیده احساسات خودشان را کنترل و تنظیم نمایند.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: نقش احساسات در زندگی
خود آگاهی
خودآگاهی باعث می‌شود که افراد نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و در موقعیت‌های مختلف واکنش خود و افراد را شناسایی کنند. خودآگاهی باعث می‌شود که حد و مرزها تعیین گردد و ارتباط افرادی که خودآگاهی دارند، با مردم حفظ شود و به بهترین نحو ارتباطات خود را حفظ کنند. در واقع طوری در جامعه برخورد خواهند کرد که ارتباطاتشان برایشان اعتبار باشد. از طرفی اگر خودآگاهی داشته باشیم می‌توانیم دیگران را نیز به خوبی شناخته و ارتباط موثرتری در جهات مثبت برقرار کنیم. با تمام این تفاسیر می‌توانیم زندگی خود و برنامه‌های خود را برای رسیدن به هدف بهتر پیش ببریم.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: شناسایی نقاط قوت و ضعف شخصیتی
مهارت اجتماعی
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند، از مهارت‌های اجتماعی بهتری نیز برخوردار هستند. این افراد به دیگران احترام گذاشته و به آن‌ها به طور واقعی اهمیت می‌دهند و به خوبی با دیگران تعامل دارند.
حفظ و مدیریت روابط
اینکه روابط خود را بتوانیم به خوبی حفظ و مدیریت کنیم، به بالا بودن هوش هیجانی ما بستگی دارد. ارتباط درست با زیردستان و کارمندانمان، با مشتریان و حتی رئیس یا افراد خانواده به یک مدیریت درست در روابط بستگی دارد. حفظ روابط و مدیریت درست آن می‌تواند باعث موفقیت و پیشرفت روزافزون گردد.
مطالعه این مطلب برای شما مفید است: چگونه رابطه پایدار داشته باشیم؟
یکدل بودن
افراد دارای EQ بالا، می‌توانند ارتباطی قوی و درست با دیگران برقرار کرده و همه چیز را از دید دیگران ببیند. به همین دلیل است که درک بالایی از افراد داشته و ارتباطاتی براساس درک و احترام به شخص مقابل، که این امر کاملا متقابل است، داشته باشند. این افراد را می‌توان جزو با ارزشترین افراد جامعه دانست.
خود مدیریتی برای اهداف
این افراد دارای هوش هیجانی یا EQ (ای کیو) بالا هستند و در تعیین اهداف خود و رسیدن به آن بسیار انعطاف‌پذیر بوده و بسیار فعال هستند. این افراد مسئولیت زندگی خود را برعهده گرفته و به خوبی از عهده آن برمی‌آیند. در واقع می‌توان گفت که خود این افراد مدیر خودشان هستند.
راهکار برای افزایش هوش هیجانی
نکته‌ای که وجود دارد این است که همه افراد می‌توانند هوش هیجانی خود را تقویت کرده و ارتباطات موفق‌تری را تجربه کنند. با افزایش هوش هیجانی، می‌توان فردی مهربان و مثبت‌تر و با اعتماد به نفسی بالا باشیم. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- مثبت فکر کنید و جملات مثبت به کار ببرید. تاثیری که افکار و قدرت کلام بر زندگی ما دارد بسیار زیاد است. حتما بخوانید: بهترین جملات انگیزشی برای تغییر زندگی
- استرس خودتان را مدیریت و کنترل کنید. اگر احساس می‌کنید که از اختلال اضطراب و استرس رنج می‌برید، می‌توانید با یک روان‌درمانگر مشورت کنید.
- همیشه به دنبال تغییر باشید و در شرایط سخت، جا نزنید و به خوبی ادامه دهید.
- مهربان باشید و همدلی با افراد داشته باشید. این امر می‌تواند به شما بسیار کمک کند.
- به خودتان اهمیت دهید. اهمیت و توجه به خود می‌تواند در تقویت هوش هیجانی شما بسیار تاثیرگذار باشد.
تست هوش هیجانی
اگر شما به دنبال این هستید که بتوانید هوش هیجانی خود را بشناسید و بدانید که در چه سطحی است، می‌توانید تست هوش هیجانی را انجام دهید. این تست در سوال‌های خود موقعیتی را توصیف می‌کند که همه ما انسان‌ها در زندگی خود تجربه کرده‌ایم. فقط باید به طور صادقانه به سوالات پاسخ دهیم تا متخصصین تشخیص درستی را به دستمان برساند. بعد از اینکه سطح هوش هیجانی خود را متوجه شدید، می‌توانید بر روی احساسات خود و مدیریت آن به خوبی کار کرده و ارتباطات خود را در جهت مثبت گسترش دهید.
شما می‌توانید با مراجعه به بهترین مرکز مشاوره در محل زندگی خود نزد بهترین دکتر روانشناس و یا مشاوره بروید. پس از تعیین جلسه، می‌توانید این آزمون را که متشکل از چند سوال است، انجام دهید و پاسخ خود را تحویل متخصص داده تا او میزان سطح هوش هیجانی شما را بررسی نماید. می‌توانید پس از انتهای آزمون و مشاهده نتایج، برای تقویت و مدیریت آن از متخصصین و مشاورین کمک و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
کلام آخر
رفتار و واکنش ما در زندگی نسبت به مسائل کاری، عاطفی و شخصی خود تاثیر بسزا و بسیار مهمی در موفقیت ما خواهد داشت. بهتر است بعد از مطالعه این مقاله و افزایش سطح آگاهی خود نسبت به میزان و تقویت هوش هیجانی یا EQ (ای کیو) خود، اهمیت قائل باشیم. شما می‌توانید برای دریافت راهکارهای مفید برای افزایش این معقوله از مشاورین کلینیک آرامش من کمک بگیرید. می‌توانید همه روزه با تعیین وقت از طریق شماره تلفن‌های درج شده و یا تکمیل فرم درخواست مشاوره در سمت چپ تصویر، با مشاورین ما در تماس بوده تا شما را در این مسیر راهنمایی کنند.
منابع:
