در زندگی هر انسانی، اتفاقات خوب و بد در حال وقوع است . هر انسانی همواره درگیر این دو اتفاق در همه امور زندگی خود می باشد. حال مهم این موضوع است که نحوه برخورد هر فردی در هنگام وقوع این اتفاقات چگونه است و باید چگونه باشد. در واقع چگونگی برخورد ما در برابر اتفاقات گوناگون و مختلف، احساسات ما را بیان میکند. به بیان ساده‌تر مدل رفتار ما در برابر اتفاقات زندگی را احساسات می‌نامند. چگونگی پاسخ‌دهی ما به این اتفاقات روزمره تأثیر زیادی بر زندگی ما دارد. در این مقاله سعی بر این است تا با علم روانشناسی به شما عزیزان در این باره اطلاعات دقیق‌تری بدهیم.
احساسات چیست
احساس هر انسانی، پاسخ او به اتفاقات اطرافش می‌باشد. در واقع هر فردی با توجه به زندگی روزمره خود و مسائلی که با آن سرو کله می‌زند واکنش و یا به عبارت دیگر پاسخ‌های متفاوتی به آن موضوع و یا مساله‌ای که اتفاق افتاده است نشان می‌دهد که این پاسخ‌ها را احساسات می‌نامند. واکنش‌های عاطفی به طور خودکار در هر انسانی به وجود می‌آید. احساس واکنشی است که به آن از قبل فکر نشده و به طور ناخودآگاه بروز داده می‌شود و ما در بروز دادن آنها هیچ تصمیمی را از قبل نمی‌گیریم. نکته مهم دیگر این است که احساسات تحت تاثیر عوامل زیادی مثل باورهای انسانی و یا یکسری خاطرات هستند و نتیجه عواطف خاصی می‌باشند.
عواطف اساسی و پایه
تئوری‌ها و مقالات بسیاری از بزرگان و دانشمندان در این باره وجود دارد که با مطالعات بسیار و آزمایش‌های بسیار زیاد و دقیقی بر روی انسان و عواطفش به دست آمده است. ولی ما در این مقاله به اصولی‌ترین احساسات پایه اشاره می‌کنیم. لازم به ذکر است این اطلاعات بدون در نظر گرفتن فرهنگ و ملیت افراد به دست آمده و برای همه انسان‌ها صدق میکند و به طور جهانی بین مردم تجربه می‌شود.ما انواعی از احساسات پایه و نظریات مختلفی را داریم که شامل:
- چرخ احساسات رابرت پلاچیک که به نظریه پلاچیک نیز معروف می‌باشد.
- 6 احساس اساسی پلکمن که احساسات انسانی را به 6 احساس تقسیم بندی کرده است.
- نظریه احساسات گسسته که عواطف انسانی را به 12 احساس تقسیم میکند.
و بسیاری از نظریه‌های دیگر که ما در این مقاله به مهم‌ترین آنها را می‌پردازیم.
نظریه اساسی پلکمن
پلکمن یک مدل خاص و تحقیقاتی مخصوص به خود را دارد که از طریق حرکات سر و چشم و صورت احساسات را طبقه بندی کرده است که شامل 6 احساس اساسی و پایه می‌باشد که عبارتند از:
- غمگینی
- خوشبختی
- غمگینی
- انزجار
- ترس
- تعجب
نظریه احساسات گسسته
این نظریه احساسات را به 12 احساس پایه تقسیم میکند و بر این باور است که عواطف به صورت بیولوژیکی به وجود می‌آیند. یعنی بخش‌های مختلف مغز ما انسان‌ها می‌تواند باعث تحریک شدن واکنش‌های عاطفی مختلفی شود.
این 12 احساس پایه عبارت اند از:
- شادی
- غمگین بودن
- علاقه
- تعجب
- تحقیر
- دشمنی با خود
- انزجار
- ترس
- خجالتی بودن
- احساس گناه
- شرمندگی
- خشم
حتما بخوانید: روش‌های تشخیص اختلالات روانی
در واقع در جمع بندی‌های کلی بدست آمده می‌توان گفت: “اصولی‌ترین نظریه در رابطه با احساسات پایه“ شامل 6 احساس اساسی و پایه می‌باشد که عبارت اند از:
- خوشبختی
- غمگین بودن
- ترس داشتن
- انزجار
- خشم
- متعجب بودن یا تعجب
انواع احساسات پایه
همه احساسات به راحتی قابل تشخیص نیستند و شاید به طور دقیق از وجود و قدرت آنها در زندگی خود مطلع نباشیم. با شناخت دقیق نشانه‌های هر یک از عواطف می‌توانیم حضور و نقش آنها را در زندگی خود و خانواده بهتر درک کنیم. هر احساسی به شکل خاصی نمایان می‌شود. احساسات پیچیده، از دو یا چند احساس اساسی تشکیل می‌شود. مثلاً نفرت را می‌توان تلفیقی از خشم و ترس و انزجار بیان کرد. حال می‌خواهیم با هر یک از آنها به طور کامل آشنا شویم:
-
احساس خوشبختی
احساس خوشبختی در زندگی زمانی به دست می‌آید که انسان در رفاه، لذت و یک آرامش نسبی قرار گرفته باشد. در واقع یک احساس خوشایند و لذت بخش است، که حس رضایت را در افراد به وجود می‌آورد. این احساس شادی به صورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به وجود می‌آید. حالت چهره خوشبختی، لبخند است. راه‌های دیگر ابراز خوشحالی و خوشبخت بودن جیغ از سر شادی، خنده و هیجان در زندگی می‌باشد. شاید این سوال برای شما پیش آمده که با خود می‌پرسید آیا من واقعا خوشبختم؟ و یا واقعا احساس خوشبختی می‌کنم؟ در آخر این مقاله به شما خواهیم گفت که چگونه به این سوال خود پاسخ دهید.
حتما بخوانید: اهمیت سلامت روان
-
غمگین بودن
همه افراد حس غمگین بودن را تجربه می‌کنند. نمی‌توان گفت که چون حس غم یک حس منفی است نباید آن را در زندگی خود به هیچ عنوان احساس کنیم. این حس نیز یک حس غریزی است که خداوند در وجود ما قرار داده و همه انسان‌ها فارغ از هر جایگاه و فرهنگ این حس را تجربه خواهند کرد. حس ناامیدی، بی انگیزگی، بی‌علاقگی و اندوه از نشانه‌های احساس غمگینی می‌باشند. درست است که این نوع از احساسات در همه افراد به وجود می‌آید اما باید آن را کنترل کنیم تا با طولانی‌تر شدن این حس به زندگی ما آسیب جدی وارد نشود. زیرا هر چقدر که در حس غمگین بودنمان غرق شویم، دیگر حس غمگینی نامیده نمی‌شود و تبدیل به افسردگی خواهد شد. از نشانه‌های حس غم می توان به گریه کردن، بی‌حالی، تغییر در اخلاق و … اشاره کرد.
این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: راه‌های درمان افسردگی
-
احساس ترس
ترس با ایجاد یک خطر واقعی یا خطری که در ذهن ساخته می‌شود و غیر واقعی است، اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات ممکن است بر اثر ایجاد یک تهدید در زندگی به وجود آید. شاید این حس در ابتدا و در نظر اول یک حس منفی به شمار بیاید اما نکات مثبتی نیز در این حس نهفته است. پس می‌توان با کنترل کردن آن، از این حس به جهات مثبت در زندگی استفاده نمود. از آن طرف ترس شدید ممکن است باعث ایجاد یک سری اختلالات روانی و اضطراب‌های شدید در امور زندگی شخصی و کاری و عاطفی و خیلی موارد دیگر شود.
این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: انواع استرس و روش‌های کاهش آن
-
احساس انزجار
زمانی که فرد از یک موردی احساس نارضایتی و ناخوشایندی میکند، احساس انزجار در او به وجود می‌آید. مثل طعم بد یک خوراکی، بوی نامطبوع، تصویری دردناک، دیدن عفونت و خون و…
در واقع حس انزجار باعث می‌شود ما نسبت به مسائل ناپسند و ناخوشایند به طور غیر ارادی واکنش نشان دهیم و از آنها دوری کنیم که این کاملا به نفع همه ما می‌باشد.
-
احساس خشم
خشم نیز یکی از احساسات پایه به شمار که در همه افراد مشاهده می‌شود. خشم می‌تواند به دلیل مشکلات مالی، مشکلات با افراد دیگر به دلیل مسائل گوناگون، ناامیدی، استرس و مسائل مختلف دیگر به وجود بیاید. این حس نیز می‌تواند برای انسان از نظر محافظت خود در برابر خطرات و جلوگیری از آنها بسیار مفید واقع شود. اما اگر این حس خشم بیش از اندازه در انسان به وجود بیاید و کنترل نشده پیش برود می‌تواند اثرات بسیار مخرب و خطرناکی را برای افراد خشمگین به ارمغان بیاورد.
-
احساس تعجب
زمانی که انسان غافلگیر می‌شود در واقع حس تعجب و متعجب شدن در او پدیدار شده است که بسیار کوتاه مدت است و سریع بنا به شرایط موجود جای خود را به احساس خشم، ترس، شادی یا انزجار می‌دهد.
تاثیر احساسات بر زندگی و کنترل کردن آنها
در بالا ما انواع احساسات پایه را نام بردیم و هریک را بررسی کردیم و متوجه شدیم که تمامی شش احساس پایه در همه انسان‌ها وجود دارد و به طور ناخودآگاه و بدون تصمیم قبلی و کاملا به صورت غریزی نمایان می‌شوند. کنترل عواطف تا حدودی به دست خودمان است. اما با توجه به اتفاقات شرایط مختلف گاهی کنترل احساس از دست ما خارج می‌شود.
پس برای اینکه بتوانیم عواطف خودمان را در هر زمینه‌ای کنترل کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم بهتر است از بهترین مشاور و روانشناس در این زمینه استفاده کنیم تا بتوانیم در ادامه مسیر زندگیمان با کنترل این احساسات موفق عمل کنیم.
پیشنهاد می‌کنیم مطالعه کنید: مراقبه یا مدیتیشن ذن
کلام آخر
احساسات بخش جدا نشدنی از وجود هر انسانی می‌باشد. عواطف و کنترل آن می‌تواند بر زندگی تاثیرات بسیار زیبایی داشته باشد. کنترل نکردن آن نیز می‌تواند تاثیر بسیار ناخوشایندی بر ادامه زندگی داشته باشد. شما عزیزان می‌توانید اختلالات روانی به وجود آمده ناشی از کنترل نکردن عواطف، اضطراب‌های به وجود آمده، وسواس‌های فکری، احساس خوشبختی داشتن یا نداشتن خود را با تیم قوی آرامش من در مرکز مشاوره روانشناسی بصورت حضوری، تلفنی و آنلاین در میان بگذارید و با انتخاب دکتر و متخصص مورد علاقه خود به سوال‌های ایجاد شده در ذهن خود پاسخ دهید. در ادامه مسیر زندگی، با موفقیت و با اقتدار قدم برداشته تا به زندگی ایده آل و لذت بخش خود برسید.
