از زمان‌های قدیم بازی یک فعالیت هیجان انگیز و سرگرم کننده برای تمای افراد از کودکان گرفته تا بزرگسالان بوده است. امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، بسیاری از مشاوران و متخصصین در حوزه روانشناسی، برای درمان برخی از بیماری‌ها در کودکان از روش درمان بازی درمانی استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این روش یکی از بهترین روش‌های درمانی برای کودکان است. زیرا با بازی است که کودکان با شما احساس نزدیکی می‌کنند و سرشار از انرژی می‌شوند. از این رو متخصصین می‌توانند از طریق بازی درمانی بهترین ارتباط را با کودک داشته باشند. در این مقاله به بررسی کلی این روش درمانی برای شناخت بیشتر شما با این روش خواهیم پرداخت.
تکنیک‌های بازی درمانی
بازی درمانی یک نوع روش درمان است که برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک نوع درمان روانی، برای بهبود روابط و احساسات کودکان می‌باشد. هدف اصلی بازی درمانی برای کودکانی است که در ابراز احساساتشان دچار مشکل هستند. کودکان با بازی کردن می‌توانند بیشتر احساسات خود را بروز دهند. از این جهت در بهبود مسائل روانی و عاطفی برای کودک بسیار مفید می‌باشد.بازی درمانی با تکنیک‌های مختلفی بر روی کودک اجرا می‌گردد. همانطور که می‌دانیم بیماری‌های روانی و اختلال در بروز احساسات و … در تمامی افراد با یکدیگر متفاوت است. به دنبال این موضوع تکنیک‌های اجرایی نیز بنا به نوع اختلال در هر فرد با فرد دیگر فرق دارد. تکنیک‌های متفاوتی در بازی درمانی وجود دارد و بنا به نیاز کودک شما تکنیک مورد نیاز توسط متخصص بر روی کودک شما اجرا می‌گردد. برخی از تکنیک‌های مورد استفاده در کلینیک‌ها توسط متخصصین به شرح زیر می‌باشد:
1 – بازی‌های عروسکی
2- بازی با عروسک‌ها
3- بازی با تخته
4- بازی های هنری یا هنر درمانی
5- قایم باشک
6- بازی با کارت
7- شن بازی
8- بازی با برخی از لگوها
9- شطرنج
10- خاله بازی و رقص و بازی‌های موزیکال
متخصص با شناخت از اختلال کودک شما و همچنین با توجه به علاقه او، تکنیک موردنیاز و ثمربخش را بر روی کودک شما اجرا می‌کند.
حتما بخوانید: مشاوره کودک
فواید بازی درمانی
بازی درمانی به عنوان یک روش موثر و منحصر به فرد برای حل مشکلات کودکان به شمار می‌رود. با توجه به این تعریف می‌توان به فواید بی‌شمار این روش پی‌برد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که این نوع درمان، یک روش بسیار مطمئن و موثر برای تقویت رشد و احساسات کودکان می‌باشد. از فواید مهم بازی درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- در بازی درمانی کودکان این فرصت را دارند تا احساساتشان را از طریق بازی بیان کنند. احساساتی را که نمی‌توانند به زبان بیاورند را از طریق بازی نشان می‌دهند. بازی درمانی امکان درمان را برای کودکان زیر 11 سال فراهم نموده است.
- زمانیکه از طریق کلام نمی‌توانند صحبت کنند، بازی درمانی یکی از بهترین راه‌حل ها به شمار می‌آید.
- مهارت کودک را بالا می‌برد.
- تسلط کودک را بر روی انجام کار افزایش می‌دهد.
- به کودکان می‌آموزد که برای حل مشکلات راه کارهای جدید ارائه دهند.
- تجربه و درک کودک را بالا می‌برد.
- سطح ارتباط اجتماعی کودک را افزایش می‌دهد.
- همدلی و احترام را به کودک می‌آموزد.
- اضطراب و استرس در کودک را کاهش می‌دهد. با خواندن این مطلب می‌توانید اطلاعات بهتری بدست بیاورید: چگونه استرس را کاهش دهیم
- روابط خانوادگی را بهبود می‌بخشد.
- وسواس در کودکان را درمان می‌کند.
- از با ارزشترین ویژگی بازی درمانی می‌توان به عدم مصرف دارو در این روش اشاره کرد. برخی از والدین برای درمان اختلالات روانی کودکانشان به دلیل ترس از مصرف دارو به روانشناسان مراجعه نمی‌کنند. اما در این روش درمانی هیچ دارویی توسط پزشک برای کودکانتان تجویز نمی‌گردد. شما با خیال راحت می‌توانید بهترین درمان را برای کودکتان از طریق بازی درمانی انتخاب کنید.
زمان مراجعه به متخصص
شاید برای شما عزیزان این سوال پیش آمده است که در چه زمانی کودکمان نیاز به مراجعه به متخصص برای شروع بازی درمانی دارد؟ این روش برای کودکان سه تا دوزاده سال کاربرد دارد. البته با تحقیقات انجام شده مشخص شده است که بازی درمانی برای بزرگسالان نیز کاربرد دارد. اما معمولا برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر، شما می‌توانید نزد یک متخصص رفته و درمان را طبق دستورات متخصص مربوطه آغاز کنید.
- تاخیر در رشد کودک
- اختلال در یادگیری
- اضطراب و استرس
- وسواس در کودک
- بی توجهی
- درصورت آسیب و شکنجه‌های خانگی
- مسائل خانوادگی مانند جدایی پدر و مادر، دور شدن از خواهر و برادر و از دست دادن عزیز
- اختلال در خوردن و خوابیدن
- اختلالات رفتاری مثل پرخاشگری، عصبی شدن، مشکل در سرویس رفتن
- کم حرف بودن
- عدم ارتباط با دوستان و دیگر افراد و مشکلات رفتاری در مدرسه
- اوتیسم
- بیش فعالی
این مطلب را حتما بخوانید: درمان وسواس کودک
درصورت مشاهده هر یک از این اختلالات شما به عنوان والدین وظیفه دارید کودکتان را نزد متخصص برده و روش‌های درمانی را بر روی کودک خود اجرا کنید. بازی درمانی بهترین گزینه برای رفع این اختلالات رایج در کودکان می‌باشد.
انواع بازی درمانی
بازی درمانی انواعی دارد که باز هم متخصص با توجه به نیاز کودک بهترین نمونه متناسب برای درمان او را اتخاذ می‌کند. ما در علم روانشناسی دو نوع بازی درمانی داریم:
بازی درمانی دستوری
در این روش متخصص به کودک یک روش بازی را یاد می‌دهد و به او می‌گوید که چه کار انجام دهد. کودک نیز باید طبق دستور پزشک طبق الگوهای موجود بازی را انجام دهد.
بازی غیرمستقیم
در این روش متخصص کودک را در یک محیط امن رها کرده و کودک بنا به علاقه خود بازی مورد نظر خود را انتخاب می‌کند. متخصص نیز با توجه به رفتار و علاقه و نوع بازی کودک درمان او را تشخیص می‌دهد.
در یک جلسه درمان با بازی چه می‌گذرد؟
همانطور که در قبل اشاره کردیم بازی درمانی روش‌ها و تکنیک‌های مختلف دارد که با توجه به وضعیت کودک برای او در نظر گرفته می‌شود.
مشاور می‌تواند با در سوال پرسیدن از کودکتان در حین نقاشی کردن به جواب سوال خود برسد. کودک می‌تواند فکرش را بر روی کاغذ خالی کند و مشاورین با توجه به علم و تجربه خود متوجه منظور کودک شوند. یا می‌توانند از کودک بخواهد که یک داستانی را تعریف کند و ببیند که در حین تعریف داستان کودک چه حرکاتی را انجا می‌دهد. یا نسبت به کدام قسمت از داستان واکنش شدیدتری نشان می‌دهد. مشاوران می‌توانند از طریق بازی با عروسک به کودک بگویند که ترس و یا وحشت خود را از طریق اعمالی بر روی عروسک و یا با نمایش بر روی عروسک نشان دهند. بسیاری از روش‌ها و تکنیک‌های دیگر نیز هستند که مشاوران و متخصصان با صلاحدید خودشان آن‌ها را در جلسات اجرا می‌کنند. متخصصین کودک مرکز مشاوره آرامش من بصورت خدمات حضوری، تلفنی و آنلاین می‌توانند کودکان دلبندتان را در مسیر درمانی صحیح، بهبود بخشند.
آیا بازی درمانی فقط برای کودکان مناسب است؟
با توجه به تحقیقات گسترده، متخصصین به این نتیجه رسیدند که بازی درمانی برای بزرگسالان و نوجوانان نیز روشی سودمند است. طی یک بررسی مشخص شده است که این روش می‌تواند برای بهبود بیماران مغزی و افرادی که سکته مغزی کردند استفاده نمود. به این افراد کمک می‌کند تا تعادل و تحرک خود را بهبود بخشند. همچنین بازی درمانی می‌تواند بسیار لذت‌بخش‌تر از روش‌های سنتی دیگر برای افراد واقع شود. همچنین برای برخی از افراد که از موارد زیر رنج می‌برند نیز بسیار سودمند است.
- افرادی که دچار تروما هستند
- افرادی که از اختلال وسواس رنج می‌برند
- افراد خشمگین
- افرادی که آزار جنسی دیده اند
- افرادی که ناتوانی ذهنی دارند
- افرادی که کودکی سختی داشتند
پس تصور نکنید که بازی درمانی فقط مختص کودکان است. بزرگسالان نیز با مراجعه به متخصص و تشخیص مشاوره می‌توانند در جلسات درمانی با این روش شرکت کرده و بهترین نتایج را به دست آورند.
از کجا شروع کنیم
اگر شما عزیزان در خود و یا کودکتان علائمی را که نام بردیم مشاهده نمودید باید در اولین فرصت برای درمان اقدام نمایید. به این صورت که ابتدا یک کلینیک خوب را از طریق اینترنت و یا پرس و جو می‌یابید. در همین سایت نیز می‌توانید با مطالعه بهترین مرکز مشاوره در تهران، کلینیک خود را انتخاب کنید. بعد از انتخاب کلینیک مورد نظر، شما با هماهنگی‌های لازم و تعیین وقت مشاوره نزد متخصص رفته و با او ساعاتی را به صحبت می‌پردازید. اگر کودکتان را نزد مشاور می‌برید، مشاور ساعاتی نیز به طور خصوصی و مشترک با شما می‌گذراند. سپس با توجه به بررسی‌های لازم که توسط مشاور انجام شد، او جلسات بازی درمانی را برای شما شرح می‌دهد و شما باید در روزها و ساعات تعیین شده در جلسات با کودک خود حضور یابید.
مطمئن باشید با حضور مرتب و منظم در جلسات می‌توانید به نتایج عالی برای بهبودی دست یابید. پس بهتر است هر چه سریع‌تر با شناخت علائم کودک خود را به بهترین نحو درمان کرده و در کنار او باشید تا بهترین آینده را برای کودکتان رقم بزنید. زیرا ریشه تمام دردها و مشکلات بزرگسالی نشات گرفته از زمان کودکیست. شما به عنوان والدین وظیفه دارید تا اجازه ندهید کودکتان در منجلاب این بیماری‌ها غرق شود.
کلام آخر
بسیاری از بیماری‌هایی که در بزرگسالی برای افراد رخ می‌دهد، ریشه در کودکی افراد دارد. کودک با توجه به میزان درکی که دارد، نمی‌تواند گاهی مشکلات را بر زبان آورده و یا آن‌ها را منطقی ببیند. مشکل، تاثیر خود را بر روی روان آن‌ها چه بخواهید چه نخواهید می‌گذارد. چه بسا اتفاقات جبران ناپذیری را حاصل می‌شود. پس توجه به روان کودکان و درمان آن، از وظایف اصلی خانواده‌ها می‌باشد. مرکز روانشناسی آرامش من بعنوان بهترین مرکز مشاوره در نیاوران با سال‌ها تجربه سعی بر این داشته تا بتواند کودکان دچار آسیب را نیز به بهترین نحو درمان نماید. شما می‌توانید در هر زمان با تعیین وقت قبلی نزد متخصصین ما بیایید و کودک دلبندتان را در مسیری روشن راهنمایی نمایید.
منابع:
https://www.healthline.com/health/play-therapy
https://positivepsychology.com/play-therapy/
https://www.verywellmind.com/play-therapy-definition-types-techniques-5194915
